Dobrym przykładem jest willa Kozłowskich w Skierniewicach, jeden z ciekawszych budynków w stylu eklektycznym z końca XIX wieku. Ta bogato zdobiona, trzykondygnacyjna willa powstała w 1890 r. według projektu Władysława Marconiego. Przed wojną mieściła się tu prywatna szkoła muzyczna, podczas wojny posterunek niemieckiej policji. Potem ulokowano powiatową komendę MO, a piwnice służyły za więzienie. Przez wiele lat budynek nie był remontowany. Dopiero dzięki wsparciu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego został gruntownie zmodernizowany i zaadaptowany na potrzeby jednostek kultury. W zabytkowych wnętrzach działa Akademia Twórczości.
W Gdyni remont przechodzi Dom Marynarza Szwedzkiego, który powstał w latach 1935–1936 i jest jedną z perełek gdyńskiego modernizmu. Kiedyś był własnością Związku Wyznaniowego Kościoła Szwedzkiego, później mieścił się tu konsulat Szwecji. Po opuszczeniu przez dyplomatów obiekt pozbawiony został reprezentacyjnej funkcji. Miastu udało się go kupić po atrakcyjnej cenie, pod warunkiem że przeznaczony zostanie na funkcje publiczne. Dlatego przeniesione zostanie tu gdyńskie Centrum Kultury, które będzie prowadziło działalność pod nazwą Konsulat Kultury.
W Chorzowie w hali byłej elektrowni Huty Królewskiej powstanie Muzeum Hutnictwa. A przebudowa kołobrzeskiej Reduty Morast pozwoli przystosować obiekt do potrzeb kulturalnych.
Zabytkowa Kopalnia „Ignacy”
Tak obecnie nazywa się założona w 1792 roku, najstarsza na ziemi rybnickiej kopalnia węgla kamiennego. Kopalnia, niegdyś nosząca nazwę „Hoym”. Wydobycie węgla prowadzono tam do początku lat 90. XX wieku, później, w związku z restrukturyzacją górnictwa, kopalnia została wyłączona z eksploatacji. W 1999 roku powstało Stowarzyszenie Zabytkowej Kopalni „Ignacy”, którego celem jest przede wszystkim kultywowanie tradycji górniczych oraz propagowanie wiedzy o tradycjach i przeszłości regionu. Najcenniejszym zabytkiem kopalni jest maszyna parowa. W terenie obiektu znajduje się także wieża ciśnień, która została przekształcona w wieżę widokową. Ma 46 metrów i usytuowana jest na wzniesieniu, co umożliwia podziwianie krajobrazu Rybnika i okolic. Zabytkowa Kopalnia „Ignacy” jest jedną z atrakcji Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.
Zabudowania Zabytkowej Kopalni „Ignacy” włączono w struktury znajdującego się w najbliższym sąsiedztwie kopalni Domu Kultury w Niewiadomiu – placówka, zgodnie z podjętą uchwałą rady miasta, zmieniła nazwę na „Industrialne Centrum Kultury w Rybniku-Niewiadomiu”. ICK daje możliwość pełniejszego wykorzystania zasobów materialnych i merytorycznych obu podmiotów – na mapie kulturalnej regionu powstała silna jednostka o urozmaiconym programie działania. Na terenie Zabytkowej Kopalni „Ignacy” organizowanych jest wiele imprez o różnorodnym charakterze. Inscenizacje, wystawy, pokazy, koncerty czy zloty, to przykłady propozycji, w których każdy chętny może uczestniczyć. Przejęcie obiektów Zabytkowej Kopalni „Ignacy” stanowi istotny krok w stronę rozwoju miejskiej infrastruktury okołoturystycznej, dając jednocześnie szansę na szeroko rozumianą rewitalizację dzielnicy Niewiadom, na terenie której obiekt się znajduje.
Jarosław Wojciechowski
dyrektor centrum kultury w Gdyni
Budynek przy ulicy Jana z Kolna, czyli Dom Marynarza Szwedzkiego, był kiedyś własnością Związku Wyznaniowego Kościoła Szwedzkiego. W części wzdłuż ulicy Jana z Kolna znajdowała się kaplica, później sala sportowa. Dobudowana część obiektu użytkowana była jako biura konsulatu Szwecji, Norwegii i Danii. Po opuszczeniu przez konsulat, obiekt pozbawiony został reprezentacyjnej funkcji. Miastu udało się go nabyć po niekomercyjnej cenie, pod warunkiem, że będzie przeznaczony na funkcje publiczne. Doskonałe położenie, zabytkowa duża sala, której nie można podzielić na mniejsze części oraz potencjał budynku, stanowiły powód, by przenieść tam siedzibę Centrum Kultury. Plan ten pozwolił myśleć o dalszym rozwoju działalności kulturalnej instytucji, która w dotychczasowej siedzibie przy ul. Łowickiej powoli przestaje się mieścić.
Budynek Domu Marynarza Szwedzkiego, wzniesiony w latach 1935-1936, to jedna z perełek gdyńskiego modernizmu. Właśnie rozpoczął się remont budynku. Wszystkie prace prowadzone są pod nadzorem konserwatora zabytków, zgodnie z programem prac konserwatorskich. W części historycznej bryły budynku pomieszczenia zostaną utrzymane w niezmienionym kształcie, z zachowaniem pierwotnych podziałów przestrzeni – z wyjątkiem rozmieszczenia przejść. Budynek będzie przystosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych, zostanie wzmocniona jego konstrukcja, zyska właściwą ochronę przeciwpożarową, zostanie wyremontowana i przebudowana istniejąca instalacja wewnętrzna. Na pierwszym piętrze odrestaurowanego i rozbudowanego Konsulatu Kultury znajdzie się wielofunkcyjna sala widowiskowa, mogąca pomieścić 200 osób. To właśnie tam odbywać się będą koncerty, recitale, spektakle i różnego rodzaju uroczystości miejskie, a także konferencje i wykłady. Działalność sali uzupełni tzw. pomieszczenie pomocnicze, składające się m.in. z garderoby, toalet i sali prób oraz strefa warsztatowo-gospodarcza (w piwnicy). Z kolei na parterze planowane jest powstanie kawiarni artystycznej – przyjaznej przestrzeni relaksu i spotkań z kulturą.
Duże zmiany wprowadzone zostaną również na tyłach obiektu. W industrialnej przestrzeni, którą stanowi wewnętrzny plac przy konsulacie, zaaranżowane zostanie nowoczesne patio – przestrzeń ogólnodostępna dla mieszkańców Gdyni i turystów. W tym celu zburzono już dobudowany w latach 80. garaż i budynek mieszkalno-gospodarczy. Dzięki tym procesom zostanie odsłonięta zabytkowa, zachodnia fasada z lat 30. Z kolei skrzydło położone wzdłuż ulicy Władysława IV, które niegdyś służyło jako część mieszkalna i hotelowa Domu Marynarza, zaaranżowane zostanie na przestrzeń biurową. Przeniosą się tam pracownicy gdyńskiego Centrum Kultury oraz Wydziału Kultury Urzędu Miasta.
Konsulat Kultury wniesie nową jakość zarówno do kulturalnego życia Śródmieścia, jak i całego miasta. Nie zabraknie tam wydarzeń dobrze znanych z dotychczasowego repertuaru Centrum Kultury w Gdyni: spektakli, spotkań w ramach Teatrzyku Bezwstydnego, Małej Filharmonii czy występów Sceny 138.
Andrzej Kotala
prezydent Chorzowa
Obecnie trwa przygotowywanie procedur przetargowych oraz zwożenie kilkudziesięciotonowych eksponatów. W przyszłym Muzeum Hutnictwa w Chorzowie staną m.in. młot Ansaldo, prasa hydrauliczna i walcarki. Warto przypomnieć, że w hali od kilku lat można już podziwiać XIX wieczny młot parowo – powietrzny Brinkmann’a, a na pobliskim rondzie w zeszłym roku ustawiono 3-metrowy młot wyprodukowany w hucie Zygmunt. Do końca 2019 roku hala w centrum Chorzowa przejdzie gruntowną renowację, która przeprowadzona zostanie z dbałością o detale architektoniczne, takie jak kształt okien czy wygląd bramy głównej. Całkowicie odnowiona zostanie także przybudówka, w której powstanie nowoczesna sala audiowizualna.
Małgorzata Lipska-Szpunar
instruktor Centrum Kultury i Sztuki w Skierniewicach
Willa Kozłowskich jest najciekawszym budynkiem w stylu eklektycznym z końca XIX i początku XX wieku w Skierniewicach. Ten bogato zdobiony, 3 kondygnacyjny budynek powstał w 1890 r. według projektu Władysława Marconiego wybitnego architekta, (który był m.in. współzałożycielem Towarzystwa Opieki nad Zabytkami) dla rodziny Teodora i Walerii Kozłowskich.Teodor Kozłowski należał wówczas do najbogatszych obywateli Skierniewic, posiadał bowiem udziały w kopalniach złota na Uralu. Budynek na owe czasy był jednym z najnowocześniejszych w mieście, zaopatrywany był w energię za pomocą elektrowni wiatrowej i wodę, pompowaną ręcznie. Przed II wojną światową w willi mieściła się prywatna szkoła muzyczna, prowadzona przez prof. Januszewskiego, a podczas wojny światowej w budynku znalazła siedzibę niemiecka policja. Zaraz po wojnie w willi umieszczono Powiatową Komendę Milicji Obywatelskiej, piwnice służyły jako więzienie. Do lat 70. willa Kozłowskich stanowiła tzw. Dom Milicjanta, w którym mieszkało 13 rodzin milicyjnych. Do połowy lat 70. budynek był własnością prywatną, należał do Ireny Łaźniewskiej, spadkobierczyni rodziny Kozłowskich, mieszkającej w niewielkim pomieszczeniu na I piętrze, a która przejęła budynek wraz z dokwaterowanymi lokatorami. W późniejszym okresie willa krótko należała do skierniewickiego zakładu „Fumos”, który zakupił budynek od właścicielki wraz z lokatorami, z myślą o remoncie i przeznaczeniu go na Klub Metalowca. Ponieważ nic nie wyszło z tych planów, budynek przekazano miastu, które to wyremontowało go na potrzeby USC. Od 1983 r. do początku XXI w. willa nie była remontowana, a wymagała generalnego remontu. Dopiero przy wsparciu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013 budynek został gruntownie zmodernizowany i zaadoptowany pod potrzeby jednostek kultury działających na terenie miasta Skierniewice. Budynek został wyremontowany od piwnic po sam dach, odrestaurowano również jego fasadę i zabytkowe rzeźby. Otoczenie na zewnątrz willi zostało również zaadoptowane, tak aby można było ustawić scenę i organizować kameralne koncerty dla mieszkańców.
W zabytkowym budynku utworzona została Regionalna Akademia Twórczej Przedsiębiorczości, podlegająca pod Centrum Kultury i Sztuki, której głównym celem działań jest kształtowanie rozwoju kulturalnej tożsamości regionalnej oraz promowanie regionalnego dziedzictwa kulturowego w regionie skierniewickim, łowickim i rawskim. W akademii powstało Centrum Sztuk Wizualnych z 3 galeriami sztuki, w których co rocznie odbywa się kilkadziesiąt wystaw. W willi utworzono również centrum warsztatowe z szerokim wachlarzem pracowni: plastyczną, komputerową, pracownią rękodzieła artystycznego. Jednym z wiodących celów działalności akademii jest propagowanie sztuki ludowej wyżej wspomnianych regionów i tzw. „ginących zawodów”. Po 5 latach istnienia instytucja zmieniła nazwę na krótszą „Akademia Twórczości”, ale w dalszym ciągu jej działalność jej kontynuowana z poszerzeniem wachlarza działań warsztatowych skierowanych dla dzieci i młodzieży t j. Akademia Małego Twórcy czy Lekcje Regionalne przybliżające historię i kulturę miasta i regionu.
Artur Lijewski
prezes zarządu Portu Morskiego Kołobrzeg
Zarząd Portu Morskiego Kołobrzeg otrzymał dofinansowanie na rewitalizację Reduty Morast w wysokości 80 % kosztów kwalifikowanych projektu. Reduta Morast, zlokalizowana w Marinie Solnej w Kołobrzegu, stanowi jeden z najlepiej zachowanych zabytków fortyfikacji Twierdzy Kołobrzeg. Dla podmiotu zarządzającego portem, posiadanie na terenie portu zabytkowego obiektu - jakim jest reduta – przyczynia się do wzrostu atrakcyjności portu, a dodatkowo stwarza możliwość jego wykorzystania jako dodatkowego waloru turystycznego. Ponadto ustawa o ochronie zabytków nakłada na właścicieli obiektów wpisanych do rejestru zabytków szereg obowiązków, do których należy również dbanie o należyty stan techniczny i renowacja elementów ulegających zniszczeniu. Obiekt po renowacji będzie nadal wykorzystywany jako miejsce organizacji wydarzeń kulturalnych wraz towarzyszącą funkcją gastronomiczno-rozrywkową.
Projekt renowacji został opracowany w oparciu o mapy i dokumentację archiwalną przebudowy reduty z 1849 r. Obiekt zostanie całkowicie odrestaurowany, odtworzone zostaną wszystkie elementy architektoniczne a wały ziemne zostaną uzupełnione w celu odtworzenia historycznego wyglądu. Prace renowacyjne obejmą m. in. piaskowanie i uzupełnianie fug w murach, odtworzenie historycznych posadzek, okien i elewacji, a także zabezpieczenie dachu i fundamentów przed wilgocią. Wokół reduty wbita zostanie ścianka szczelna w celu ochrony przez osypywaniem wałów i degradacją zabytku a przy powstałym nabrzeżu wykonane zostaną miejsca postojowe.
