Problem przejazdów kolejowych nie jest nowy. Już w zeszłym roku OPOS interweniował w sprawie planowanych likwidacji. Każde tego typu działanie wywołuje duże reperkusje społeczne i jest generalnie dla gmin niekorzystne.
PKP Polskie Linie Kolejowe S.A powołując się na rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 20 października 2015 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać skrzyżowania linii kolejowych oraz bocznic kolejowych z drogami i ich usytuowanie wystąpiły z pismem do gmin informując, że na podst. § 12 wspomnianego rozporządzenia przejazdy kolejowo-drogowe oraz przejścia, które są zlokalizowane na drogach wewnętrznych mogą istnieć tylko jako przejazdy użytku niepublicznego kategorii F, na podstawie umowy zawartej między zarządcą kolei (PKP), a użytkownikiem przejazdu.
Kategoria przejazdu zależy głównie od iloczynu ruchu, prędkości pociągów, widoczności na przejeździe oraz ilości torów. Kategorii jest 6 i są oznaczone literami od A do F. Wszystkie przejazdy powinny być zabezpieczone ostrzegawczymi znakami drogowymi, a w zależności od kategorii także sygnalizacją świetlną i/lub dźwiękową oraz rogatkami lub półrogatkami. Przejazdy np. kategorii A mogą być zabezpieczone rogatkami z obsługą na miejscu lub zabezpieczone rogatkami z obsługą z odległości albo też przejazd tej kategorii zabezpiecza drużyna pociągowa lub obsługa pojazdu pomocniczego.
Do kategorii F zalicza się przejazdy i przejścia użytku niepublicznego, z których korzystanie następuje na podstawie umowy zawartej między zarządcą kolei a użytkownikiem przejazdu lub przejścia. Przejazdy i przejścia wyposażone są w rogatki stale zamknięte otwierane przez użytkowników w razie potrzeby bądź są wyposażone zgodnie z warunkami technicznymi określonymi dla kategorii A albo B.
Gminy, na terenie których na drogach wewnętrznych znajdują się przejazdy kolejowo-drogowe zostały wezwane przez PKP do przekształcenia tychże dróg wewnętrznych w drogi publiczne, jeśli te gminy chciałyby zachowania publicznego charakteru drogi. W przeciwnym razie PKP groziła wdrożeniem „30 dniowej” procedury likwidacji tych przejazdów lub przeklasyfikowania ich do kat. F użytku niepublicznego.
Przeklasyfikowanie przejazdów na kat. F wymaga podpisania z użytkownikami przejazdów stosownych umów. PKP wysłało więc do niektórych mieszkańców gmin, którzy mogliby być zainteresowani użytkowaniem przejazdów umowy zawierające sposoby zabezpieczeń przejazdu oraz koszty, jakie muszą pokrywać użytkownicy przejazdów kat. F (od 445-800 zł netto za rok: w kosztach PKP ujmuje koszt najmu terenu PKP, amortyzację, podatki, diagnostykę, a także część kosztu likwidacji przejazdu).
Dz.U.2015.0.1744 - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury I Rozwoju z dnia 20 października 2015 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać skrzyżowania linii kolejowych oraz bocznic kolejowych z drogami i ich usytuowanie
1. Do kategorii F zalicza się przejazdy kolejowo-drogowe i przejścia zlokalizowane na drogach wewnętrznych.
2. Przejazdy kolejowo-drogowe i przejścia kategorii F wyposaża się:
1) w rogatki stale zamknięte, otwierane w razie potrzeby przez użytkowników lub
2) zgodnie z warunkami technicznymi określonymi dla kategorii A albo B.
3. Przejazdy kolejowo-drogowe i przejścia kategorii F są użytkowane na podstawie umowy zawartej między zarządcą kolei a użytkownikiem przejazdu kolejowo-drogowego lub przejścia, która określa w szczególności sposoby ich zabezpieczenia i użytkowania.
PKP w swoich pismach wskazały drobiazgowo uregulowania dotyczące ustalania kategorii przejazdu, sposobu jego zabezpieczania, zobowiązań zarządcy drogi do sprawdzania widoczności przejazdów i przejść od strony drogi, a także obowiązków zarządcy drogi do sprawdzania odległości widoczności przejazdu, czy przejścia oraz przeprowadzania pomiarów natężenia ruchu.
Jak czytamy w stanowisku OPOS największe zdziwienie wywołują żądania dotyczące także torowisk zamkniętych od ok. 20 lat np.:
- między Wielbarkiem, a Nidzicą (województwo warmińsko-mazurskie). Obecnie PKP żąda, aby gmina przejęła przejazd, albo żeby mieszkaniec opłacał za przejazd. Paradoks sytuacji polega na tym, że od wielu lat przejazd jest zarośnięty krzakami, drzewami, tory są porozkręcane (skradzione);
- kolejny przykład: gminy Wielbark, Janowo, Nidzica (województwo warmińsko-mazurskie) zaproponowały PKP rozebranie nieczynnych torów, aby gminy w tym miejscu mogły zrobić ścieżkę rowerowa (na całym terenie jest wyznaczona Natura 2000. Do chwili obecnej nie ma żadnej oficjalnej odpowiedzi, natomiast mieszkańcy otrzymali informację o opłacie za przejazd przez tory.
Zrzeszenie w swoim wystąpieniu wskazuje § 5 pkt 6 przedmiotowego rozporządzenia, który dopuszcza istnienie przejazdów na drogach wewnętrznych. OPOS uważa, że PKP nadinterpretuje także przepisy dotyczące zawieranie umów w przedmiocie użytkowania przejazdu kolejowo-drogowego i przejścia na drodze wewnętrznej, jako bezwarunkowego kryterium istnienia przejazdu.
Zdjęcie: Przejazd kat. F / Wikipedia (Kamilkasperek)
