Starosta K., jako organ I instancji, na podstawie art. 264 § 1 i § 2 ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego zobowiązał gminę miejską K. do pokrycia kosztów postępowania (przygotowanie operatu szacunkowego przez rzeczoznawcę majątkowego) w sprawie ustalenia odszkodowania w trybie przepisów ustawy z 10 kwietnia 2003 roku o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. Gmina wniosła zażalenie na to postanowienie, mimo to wojewoda utrzymał je w mocy. Organ odwoławczy podzielił pogląd organu I instancji. W ocenie organu II instancji (zgodnie z wyrokiem NSA z 10 czerwca 2011 r. sygn. akt I OSK 1246/10) stanowisko to ma umocowanie w treści art. 22 ust. 1 ustawy z 10 kwietnia 2003r., według którego „koszty nabycia nieruchomości pod drogi, w tym odszkodowania, finansowane są na podstawie przepisów o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego, przepisów o drogach publicznych oraz przepisów o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym”. Nie godząc się z tym rozstrzygnięciem, gmina reprezentowana przez prezydenta miasta wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie. Ten uchylił oba postanowienia uznając, że obowiązek pokrycia kosztów operatu szacunkowego spoczywa na staroście.
Kto powinien zapłacić?
Spór sprowadza się do odpowiedzi, czy istnieją podstawy prawne do obciążenia strony postępowania, tj. gminy K., kosztami wykonanego przez rzeczoznawcę majątkowego operatu szacunkowego w ramach prowadzonego z urzędu, w trybie ustawy z 10 kwietnia 2003 r., postępowania o wypłatę odszkodowania. W toku prac sąd ustalił, że ogólną zasadą jest, iż koszty postępowania administracyjnego ponosi organ – w takich granicach, w jakich wypełnia swoje ustawowe obowiązki. Dopiero uznanie, że dane koszty nie zostały poniesione wskutek wypełniania przez organ jego ustawowych obowiązków, pozwala na podjęcie rozważań, czy zostały one poniesione „w interesie” lub „na żądanie” strony postępowania. Tylko w przypadku ustalenia, że także któraś z tych przesłanek zachodzi, możliwe jest obciążenie kosztami postępowania strony.
W interesie strony
Według sądu, w omawianej sprawie koszt sporządzenia operatu szacunkowego nie jest kosztem postępowania poniesionym w interesie strony, w rozumieniu art. 262 § 1 pkt 2 kpa. Wprawdzie postępowanie w sprawie lokalizacji drogi publicznej w trybie ustawy z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych prowadzone jest na wniosek strony składającej wniosek, to jednak nie świadczy to o tym, że koszty postępowania, które nie wynikły z winy strony, powinny obciążać którąkolwiek z nich. Nie można nie wziąć pod uwagę faktu, że dokonywane w tym trybie wywłaszczenie następuje za odszkodowaniem.
Odstępstwo od wyżej wskazanych unormowań kodeksu postępowania administracyjnego byłoby dopuszczalne jedynie w sytuacji szczególnej regulacji, wyłączającej postanowienia art. 262 § 1 kpa. W ocenie sądu, regulacja taka nie istnieje w odniesieniu do kosztów postępowania w sprawach ustalenia odszkodowania w trybie przepisów specustawy.
Wyrok WSA w Krakowie z 6 września 2013 r., sygn. akt II SA/Kr 714/13
