Prawo

Nagroda jubileuszowa dla pracownika samorządowego

Po osiągnięciu przez pracownika samorządowego wymaganego przepisami stażu pracy z mocy prawa przysługuje mu nagroda jubileuszowa. Jest ona wypłacana co pięć lat i za każdym razem jej stawka rośnie.

Nagroda jubileuszowa jest świadczeniem pieniężnym ze stosunku pracy, które ma charakter fakultatywny. Pracodawca nie jest zobowiązany do jego wypłaty, poza przypadkami, gdy prawo do nagrody wynika z przepisów szczególnych lub regulacji zakładowych. Pracownicy szeroko rozumianej sfery budżetowej podlegają odrębnym przepisom, które w sposób szczególny regulują ich uprawnienia dotyczące nagród jubileuszowych. Dla pracowników samorządowych owo lex specialis wynika z treści art. 36 ust. 2 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (DzU Nr 223, poz. 1458, z późn. zm.).

 

W artykule tym zawartym w rozdziale 4 ustawy – „Uprawnienia pracownika samorządowego” – czytamy:

 

1. Pracownikowi samorządowemu przysługuje wynagrodzenie stosowne do zajmowanego stanowiska oraz posiadanych kwalifikacji zawodowych.

2. Pracownikowi samorządowemu przysługuje wynagrodzenie zasadnicze, dodatek za wieloletnią pracę, nagroda jubileuszowa oraz jednorazowa odprawa w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy oraz dodatkowe wynagrodzenie roczne na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

 

Słowo „przysługuje” oznacza, że nabycie prawa przez pracownika samorządowego do nagrody jubileuszowej (a także innych, wymienionych w ustępie elementów wynagrodzenia) i zasady jej wypłacania nie jest uzależnione od uznania pracodawcy. Nie jest ono zatem regulowane przez akty wewnętrzne jednostki samorządowej. Mówi o tym ustęp 2 art. 39 ustawy o pracownikach samorządowych.

 

Pracodawca w regulaminie wynagradzania, o którym mowa w ust. 1, może określić:

·        warunki przyznawania oraz warunki i sposób wypłacania premii i nagród innych niż nagroda jubileuszowa.

Wyłączenie to wskazuje, że charakter nagrody jubileuszowej nie jest uznaniowy, a pracownik aby ją otrzymać, musi spełnić warunki przewidziane w ustawie.

 

Na podstawie delegacji zawartej w art. 37 ustawy Rada Ministrów określiła, w rozporządzeniu, warunki ustalania prawa do nagrody jubileuszowej i jej wypłacania (rozporządzenie z 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych, Dziennik Ustaw Nr 50, poz. 398 z późn. zm., dalej rozporządzenie Rady Ministrów).

 

Podstawa obliczania nagrody jubileuszowej

Wysokość przysługującej pracownikowi nagrody jubileuszowej uzależniona jest bezpośrednio od wysokości otrzymywanego przez niego wynagrodzenia. § 8 ust. 6 rozporządzenia Rady Ministrów mówi, że podstawę obliczenia nagrody jubileuszowej stanowi wynagrodzenie przysługujące pracownikowi samorządowemu w dniu nabycia prawa do nagrody, a jeżeli dla pracownika jest to korzystniejsze – wynagrodzenie przysługujące mu w dniu jej wypłaty.

 

Art. 36 ustawy o pracownikach samorządowych w ustępach 2–6 wymienia elementy wynagrodzenia tych pracowników. Są to:

 

– wynagrodzenie zasadnicze, dodatek za wieloletnią pracę, nagroda jubileuszowa oraz jednorazowa odprawa w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy oraz dodatkowe wynagrodzenie roczne na zasadach określonych w odrębnych przepisach,

– dodatek specjalny dla wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty oraz marszałka województwa,

– fakultatywnie dodatek funkcyjny,

– dodatek specjalny z tytułu okresowego zwiększenia obowiązków służbowych lub powierzenia dodatkowych zadań może zostać przyznany,

– nagroda za szczególne osiągnięcia w pracy zawodowej dla pracownika samorządowego zatrudnionego na podstawie powołania lub umowy o pracę.

 

Wynagrodzenie stanowiące podstawę ustalenia wysokości nagrody jubileuszowej przysługującej pracownikowi oblicza się na takich samych zasadach, jak w przypadku ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Są one określone w rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (DzU Nr 2, poz. 14; ost. zm. DzU 2006 Nr 217, poz. 1591, dalej rozporządzenie urlopowe).

 

Paragraf 6. rozporządzenia urlopowego zawiera katalog świadczeń, których nie wlicza się do podstawy ekwiwalentu urlopowego. Są to:

• jednorazowe lub nieperiodyczne wypłaty za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,

• wynagrodzenie za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,

• gratyfikacje (nagrody) jubileuszowe,

• wynagrodzenie za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy,

• ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy,

• dodatkowe wynagrodzenie radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego,

• wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,

• kwota wyrównania do wynagrodzenia za pracę w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę,

• nagroda z zakładowego funduszu nagród, należności przysługujące z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej,

• odprawy emerytalne lub rentowe albo inne odprawy pieniężne,

• wynagrodzenia i odszkodowania przysługujące w razie rozwiązania stosunku pracy.

 

Wynagrodzenie zasadnicze jest oczywiście wliczane do podstawy wyliczenia nagrody jubileuszowej. Jednorazowa odprawa w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy ma charakter jednorazowej wypłaty. Do podstawy obliczania nagrody jubileuszowej nie wlicza się świadczeń jednorazowych lub nieperiodycznie wypłacanych za spełnienie określonego zadania, bądź za określone osiągnięcie, np. nagrody, premie uznaniowe.

 

 

 

 

Sąd Najwyższy w wyroku z 20 lipca 2000 r. (sygn. akt I PKN 17/00) stwierdził, że tak zwana premia uznaniowa, która nie ma charakteru roszczeniowego, nie stanowi składnika wynagrodzenia za pracę i wobec tego nie jest wliczana do podstawy wynagrodzenia urlopowego.

 

Natomiast nagrody i premie określone w art. 36 ust 6 ustawy o pracownikach samorządowych, wypłacane co pewien czas za okresy zróżnicowane co do ich długości, są świadczeniami periodycznymi. Nie mają do nich zastosowania wyłączenia dotyczące jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania czy za określone osiągnięcie.

 

Taki pogląd potwierdza wyrok Sądu Najwyższego z 22 września 2000 r. (sygn. akt I PKN 33/00). SN orzekł w nim, że premia wypłacana co pewien czas za okresy zróżnicowane co do ich długości jest świadczeniem periodycznym, do którego nie ma zastosowania wyłączenie przewidziane w § 6 pkt 1 rozporządzenia urlopowego.

 

Dodatek specjalny wypłacany jest z tytułu okresowego zwiększenia obowiązków służbowych lub powierzenia pracownikowi dodatkowych zadań. Ma on zwykle charakter świadczenia okresowego, bo przysługuje przez okres zwiększonych obowiązków służbowych. Wtedy powinien być zaliczany do podstawy obliczenia nagrody jubileuszowej. Jeśli jednak przysługuje on za jednorazowe wykonanie zwiększonych obowiązków nie jest uwzględniany w wynagrodzeniu urlopowym, a więc i w podstawie nagrody jubileuszowej.

 

Dodatek za wieloletnią pracę, czyli stażowy, przysługuje pracownikowi samorządowemu po przepracowaniu pięciu lat i ma charakter stałego składnika wynagrodzenia, zatem jest wliczany do podstawy nagrody jubileuszowej.

 

Dodatek funkcyjny przysługuje wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta), staroście oraz marszałkowi województwa, a także pracownikowi samorządowemu, ze względu na wypełnianie dodatkowych funkcji i zadań. Jest  on wtedy wypłacany jedynie za czas wykonywania określonych czynności. Ma on zatem charakter świadczenia okresowego. Jest też wypłacany regularnie, wraz z przysługującym pracownikowi wynagrodzeniem. Dodatek ten powinien zatem być uwzględniony przy naliczaniu nagrody jubileuszowej.

 

Składniki miesięcznego wynagrodzenia

Zgodnie z paragrafem 15 rozporządzenia urlopowego przy obliczaniu ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy uwzględnia się składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do tego ekwiwalentu.

 

Oznaczałoby to, że przy naliczaniu wysokości nagrody jubileuszowej za podstawę należy przyjąć wynagrodzenie zasadnicze pracownika z miesiąca nabycia prawa do nagrody. Jednak rozporządzenie Rady Ministrów w par. 8 ust. 6 stanowi, że podstawą obliczenia nagrody jubileuszowej jest wynagrodzenie przysługujące pracownikowi samorządowemu w dniu nabycia prawa do nagrody, a jeżeli dla pracownika jest to korzystniejsze — wynagrodzenie przysługujące mu w dniu jej wypłaty.

 

SN wskazał w swoim stanowisku na art. 481 § 1 k.c. stanowiący, iż jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby wierzyciel nie poniósł z tego tytułu żadnej szkody i choćby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności.

 

Przy naliczaniu wysokości nagrody jubileuszowej pracownika samorządowego należy uwzględnić stałe dodatki oraz comiesięczne premie regulaminowe. Wynika to z par. 16 rozporządzenia urlopowego, który mówi, że składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy nie dłuższe niż miesiąc, z wyjątkiem wynagrodzenia zasadniczego, uzyskane przez pracownika w okresie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy, uwzględnia się przy ustalaniu tego ekwiwalentu w przeciętnej wysokości z okresu 3 miesięcy.

 

Natomiast par. 17 tego rozporządzenia nakazuje uwzględnić przy ustalaniu ekwiwalentu urlopowego składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy dłuższe niż miesiąc, wypłacone w trakcie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy. Uwzględnia się je w średniej wysokości z tego okresu.

 

Okresy, z jakich świadczenia zaliczane są do podstawy

Jeśli pracownik samorządowy nabył prawo do nagrody jubileuszowej, a był zatrudniony w innym wymiarze czasu pracy niż w dniu jej wypłaty, podstawę obliczenia nagrody stanowi wynagrodzenie przysługujące mu w dniu nabycia prawa do nagrody jubileuszowej.

 

Składniki wynagrodzenia określone stałą stawką miesięczną, takie jak: wynagrodzenie zasadnicze, dodatek funkcyjny, dodatek stażowy, dodatek specjalny uwzględnia się w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do nagrody.

 

Premie regulaminowe, wynagrodzenie za pracę w porze nocnej, wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, czyli zmienne składniki wynagrodzenia przysługujące za okres nie dłuższy niż miesiąc uwzględnia się w przeciętnej wysokości z 3 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym pracownik nabył prawo do nagrody.

 

Paragraf 16 ust. 2 rozporządzenia urlopowego mówi, jak oblicza się podstawę wymiaru nagrody ze zmiennych składników, gdy pracownik, na przykład z powodu choroby, nie przepracował pełnych 3 miesięcy. Wynagrodzenie faktycznie uzyskane w tym okresie dzieli się przez liczbę dni pracy, za które pracownik otrzymał to wynagrodzenie. Uzyskany wynik mnoży się przez liczbę dni, jakie pracownik przepracowałby zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.

Jeżeli pracownikowi nie przysługiwało wynagrodzenie określone zmiennymi składnikami wynagrodzenia przez cały okres przyjęty do ustalenia podstawy wymiaru, poprzedzający miesiąc nabycia prawa do nagrody lub przez okres krótszy, ale obejmujący pełny miesiąc kalendarzowy lub pełne miesiące kalendarzowe, to w podstawie wymiaru należy uwzględnić najbliższe miesiące, za które pracownikowi takie wynagrodzenie przysługiwało.

 

Jeżeli natomiast pracownik przed nabyciem prawa do nagrody jubileuszowej otrzymał zmienne składniki wynagrodzenia za okres krótszy niż 3 miesiące – podstawę wymiaru nagrody będzie stanowiło wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres faktycznie przepracowany.

 

Staż pracy i wysokość nagrody jubileuszowej

Przepisy ustawy o  pracownikach samorządowych przewidują wypłatę nagród jubileuszowych w wysokości uzależnionej od stażu pracy. Pierwsza nagroda przysługuje po 20 latach pracy, a kolejne co pięć lat. Jej stawka wzrasta co pięć lat, a więc im dłuższy okres zatrudnienia, tym nagroda jest wyższa. Wysokość nagrody za staż w samorządzie stanowi odpowiedni procent wynagrodzenia pracownika. Pierwsza nagroda jubileuszowa przysługuje po uzyskaniu 20 lat pracy w wysokości 75 proc. wynagrodzenia miesięcznego, a potem procent tego wynagrodzenia wzrasta tak jak przedstawiono niżej.

 

Nagroda jubileuszowa przysługuje w wysokości:

• 75 proc. wynagrodzenia miesięcznego – po 20 latach pracy,

• 100 proc. wynagrodzenia miesięcznego – po 25 latach pracy,

• 150 proc. wynagrodzenia miesięcznego – po 30 latach pracy,

• 200 proc. wynagrodzenia miesięcznego – po 35 latach pracy,

• 300 proc. wynagrodzenia miesięcznego – po 40 latach pracy,

• 400 proc. wynagrodzenia miesięcznego – po 45 latach pracy.

 

 

Warunkiem nabycia prawa do nagrody jubileuszowej przez pracownika jest osiągnięcie odpowiedniego stażu pracy. Art. 38 ust. 5 stanowi, że do okresów pracy uprawniających m.in. do nagrody jubileuszowej wlicza się wszystkie poprzednio zakończone okresy zatrudnienia oraz inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

 

Paragraf 8 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów mówi, że pracownikowi samorządowemu, który wykonuje pracę w urzędzie lub jednostce w ramach urlopu bezpłatnego udzielonego przez pracodawcę w celu wykonywania tej pracy, do okresu uprawniającego do nagrody jubileuszowej wlicza się okres zatrudnienia u tego pracodawcy do dnia rozpoczęcia tego urlopu.

Jeżeli pracownik pozostaje lub pozostawał równocześnie więcej niż w jednym stosunku pracy – do okresu, który uprawnia do nagrody jubileuszowej wlicza się tylko jeden z okresów zatrudnienia. Jeżeli pracownik jest zatrudniony u tego samego pracodawcy na podstawie dwóch umów o pracę, wówczas prawo do nagrody jubileuszowej ustala się odrębnie dla każdego stosunku pracy.

 

Pracownikowi samorządowemu do stażu pracy uprawniającego do nagrody należy wliczyć także niektóre okresy niewykonywania pracy. Są to np. okresy przebywania na urlopie wychowawczym, pobierania zasiłku dla bezrobotnych (ale nie samych okresów zarejestrowania bez prawa do zasiłku), pobierania stypendium w czasie stażu absolwenckiego – odbywanego na podstawie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

 

Do okresu zatrudnienia wymaganego do nabycia prawa do nagrody jubileuszowej należy wliczyć również: okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie, prowadzonym przez współmałżonka, przypadające przed 1.01.1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16. roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub ze współmałżonkiem, przypadające po 31.12.1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i ich rodzin. Okresy pracy w gospodarstwie rolnym pracownik powinien udokumentować zaświadczeniem wydanym przez właściwy urząd gminy.

Okresami wliczanymi do stażu są też okres odbywania służby wojskowej i pod pewnymi warunkami odbywania służby zastępczej.

 

Okresami wliczanymi do potrzebnego stażu są też okresy pobierania uposażenia z tytułu wykonywania mandatu posła lub senatora oraz pełnienia z wyboru funkcji związkowej poza zakładem pracy.

 

Konsekwencje nabycia prawa do nagrody

Prawo do nagrody jubileuszowej pracownik samorządowy nabywa w dniu, w którym upływa okres uprawniający go do tej nagrody, albo w dniu wejścia w życie przepisów wprowadzających nagrody jubileuszowe.

 

Nagrodę należy wypłacić niezwłocznie po nabyciu przez pracownika prawa do niej (par 8 ust. 5 rozporządzenia Rady Ministrów). W uchwale Sądu Najwyższego z 21 maja 1991 r. (sygn. akt I PZP 16/91; OSNC z 1992, nr 1, poz. 10) sędziowie stwierdzili, że pracownik nabywa prawo do nagrody jubileuszowej w dniu bezpośrednio poprzedzającym dzień, który nazwą lub datą odpowiada dniowi, w którym pracownik podjął zatrudnienie.

 

Bywa, że pracownikowi należy wypłacić nagrodę jubileuszową przed nabyciem prawa do niej. Jest tak, gdy umowa o pracę zostanie rozwiązana w związku z przejściem pracownika na rentę z tytułu niezdolności do pracy bądź na emeryturę, a do nabycia prawa do tej nagrody brakuje mu mniej niż 12 miesięcy. Okres 12 miesięcy należy liczyć od dnia rozwiązania stosunku pracy. Nagrodę tę wypłaca się wówczas w dniu rozwiązania stosunku pracy.

 

Paragraf 8 ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów stanowi, że jeżeli w aktach osobowych brak jest odpowiedniej dokumentacji, warunkiem ustalenia prawa do nagrody jubileuszowej jest udokumentowanie przez pracownika samorządowego prawa do tej nagrody. Pracownik prawo do nagrody jubileuszowej może udokumentować w każdym czasie.

 

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z 19 sierpnia 1999 r. uznał, że roszczenie o wypłatę nagrody jubileuszowej staje się wymagalne z chwilą spełnienia przesłanek nabycia do niej prawa, a więc chwilą uzyskania odpowiedniego stażu pracy, a nie z chwilą udokumentowania przez pracownika odpowiedniego stażu pracy (I PKN 189/99, OSNAPiUS 2000/22/819).

Jeżeli pracownik udowodni odpowiedni okres zatrudnienia później, oznacza to, że nagroda była już wcześniej wymagalna. W tym przypadku pracownikowi należy niezwłocznie wypłacić nagrodę wraz z odsetkami, chociaż pracodawca nie ponosi winy z powodu wypłacenia nagrody w późniejszym terminie (o czym mowa powyżej).

 

Rozporządzenie Rady Ministrów reguluje też sytuację, w której po zmianie przepisów prawa trzeba uwzględnić okresy wcześniej niezaliczane do stażu pracy. Wtedy, jeżeli w dniu wejścia w życie takich przepisów pracownikowi upływa okres zatrudnienia, który uprawnia go do dwóch lub więcej nagród jubileuszowych, to pracodawca wypłaca tylko jedną nagrodę – najwyższą. Natomiast jeśli okaże się, że pracownik ma okres zatrudnienia dłuższy niż wymagany do nagrody jubileuszowej danego stopnia, trzeba ustalić, czy w ciągu 12 miesięcy od wejścia w życie tych przepisów pracownik nabędzie prawo do nagrody jubileuszowej wyższego stopnia. Jeżeli będzie miał takie prawo, wówczas niższą nagrodę trzeba wypłacić w pełnej wysokości, a w dniu, w którym nabywa on prawo do nagrody wyższej trzeba wypłacić różnicę między kwotą nagrody wyższej a kwotą nagrody niższej.

 

Nagroda jubileuszowa jest świadczeniem mającym charakter przychodu ze stosunku pracy, a więc podlega opodatkowaniu według tych samych zasad co wynagrodzenie za pracę. Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU 2012 poz. 361, z późn. zm.) kwoty otrzymanych odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty nagród jubileuszowych są zwolnione z opodatkowania.

Przychody uzyskane z tytułu nagród jubileuszowych, przysługujące pracownikowi nie częściej niż co 5 lat, nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (patrz § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, DzU Nr 161, poz. 1106, z pózn. zm.).

Tekst pochodzi z bieżącego ( 7-8/2013) numeru miesięcznika Pracownik Samorządowy, którego wydawcą jest MUNICIPIUM SA, wydające m.in. Pismo Samorządu Terytorialnego Wspólnota.

TAGI: ustawa o pracownikach samorzadowych,

Aby zapewnić prawidłowe działanie i wygląd niniejszego serwisu oraz aby go stale ulepszać, stosujemy takie technologie jak pliki cookie oraz usługi firm Adobe oraz Google. Ponieważ cenimy Twoją prywatność, prosimy o zgodę na wykorzystanie tych technologii.

Zgoda na wszystkie
Zgoda na wybrane