W samorządach Wybory 2018 Prawo

Oświadczenia majątkowe na koniec kadencji

Ostatnie oświadczenie majątkowe radny i wójt (burmistrz, prezydent miasta) składają na dwa miesiące przed końcem kadencji. Ponieważ bieżąca kadencja organów samorządowych upływa 16 listopada 2018 r., to oświadczenia majątkowe zobowiązani złożyć powinni najpóźniej do 16 września br.

To, jakie składniki majątku należy ujawnić w oświadczeniu majątkowym regulują samorządowe ustawy ustrojowe: ustawa o samorządzie gminnym (t.j. DzU z 2018 r., poz. 994, dalej: usg), ustawa o samorządzie powiatowym (t.j. DzU z 2018 r., poz. 995, dalej: usp) oraz ustawa o samorządzie województwa (t.j. DzU z 2018 r., poz. 913, dalej: usw). Przepisy tych ustaw są takie same dla wszystkich podmiotów obowiązanych do składania oświadczeń.

 

Zgodnie z art. 24h ust. 1 usg, art. 25c ust. 1 usp i art. 27c ust. 1 usw oświadczenie majątkowe zawiera informacje o:

•                    zasobach pieniężnych, nieruchomościach, udziałach i akcjach w spółkach handlowych oraz o nabyciu od Skarbu Państwa, innej państwowej osoby prawnej, jednostek samorządu terytorialnego, ich związków lub od komunalnej osoby prawnej mienia, które podlegało zbyciu w drodze przetargu, a także dane o prowadzeniu działalności gospodarczej oraz dotyczące zajmowania stanowisk w spółkach handlowych;

•                    dochodach osiąganych z tytułu zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej lub zajęć, z podaniem kwot uzyskiwanych z każdego tytułu;

•                    mieniu ruchomym o wartości powyżej 10 000 zł;

•                    zobowiązaniach pieniężnych o wartości powyżej 10 000 zł, w tym zaciągniętych kredytach i pożyczkach oraz warunkach, na jakich zostały udzielone.

 

Trzy rozporządzenia, dwa wzory oświadczeń

Oświadczenia majątkowe składane są na formularzach, których wzory zostały określone w odpowiednich rozporządzeniach prezesa Rady Ministrów z 26 lutego 2003 r.

– W każdym z trzech rozporządzeń znajdują się po dwa wzory oświadczeń: jeden adresowany jest do radnych, zaś drugi do pozostałych osób zobowiązanych do złożenia oświadczenia – przypomina dr Anna Wierzbica z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (monografia „Ograniczenia antykorupcyjne w samorządzie terytorialnym”, Oficyna 2008 r.). – Treść wzoru oświadczenia radnego jest taka sama dla radnego gminy, powiatu i województwa. Podobnie osoby, które nie są radnymi, a mają obowiązek składania oświadczeń, wypełniają takie same formularze oświadczeń majątkowych, niezależnie od tego, czy określone ustawami funkcje pełnią w gminie, w powiecie czy w województwie – wskazuje.

 

Okazuje się zatem, że trzy rozporządzenia regulują w sumie dwa wzory oświadczeń majątkowych: jeden dla radnych wszystkich szczebli, drugi dla pozostałych zobowiązanych, m.in.; wójta, starosty, marszałka, sekretarza czy skarbnika.

 

Wszystkie obowiązujące wzory oświadczeń majątkowych są poprzedzone takimi samymi uwagami ogólnymi, z których wynika, że:

•                    osoba składająca oświadczenie obowiązana jest do zgodnego z prawdą, starannego i zupełnego wypełniania każdej z rubryk;

•                    jeżeli poszczególne rubryki nie znajdują w konkretnym przypadku zastosowania, należy wpisać „nie dotyczy”;

•                    osoba składająca oświadczenie obowiązana jest określić przynależność poszczególnych składników majątkowych, dochodów i zobowiązań do majątku odrębnego i majątku objętego małżeńską wspólnością majątkową;

•                    oświadczenie majątkowe dotyczy majątku w kraju i za granicą;

•                    oświadczenie majątkowe obejmuje również wierzytelności pieniężne.

W części A oświadczenia zawarte są informacje jawne, w części B zaś informacje niejawne dotyczące adresu zamieszkania składającego oświadczenie oraz miejsca położenia nieruchomości.

 

O zasobach pieniężnych (pkt I wzoru)

Środki pieniężne to zarówno przechowywana gotówka, jak i środki przechowywane w formie bezgotówkowej (np. na rachunkach bankowych, rachunkach oszczędnościowych, funduszach inwestycyjnych itd.) oraz także środki znajdujące się w dyspozycji innych osób fizycznych i prawnych, czyli np. udzielone pożyczki. Ujawniając posiadane papiery wartościowe, należy wyszczególnić rodzaj papierów wartościowych (np. akcje, obligacje, bony skarbowe, weksle) oraz kwotę, na jaką opiewają, wartość, emitenta i rok nabycia.

 

O nieruchomościach (pkt II wzoru)

Zgodnie z wymogami wynikającymi z formularzy osobno należy wymienić dom, a osobno mieszkanie, wskazując tytuł prawny do tych nieruchomości oraz podając ich powierzchnię i wartość. Określenie dom jest pojęciem potocznym, nieposiadającym definicji ustawowej. Wydaje się jednak, że mowa tu o nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym.

Jeśli chodzi o pojęcie mieszkania odwołać się należy przede wszystkim do dwóch aktów prawnych: ustawy z 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t.j. DzU z 2018 r., poz. 716 ze. zm.) oraz do ustawy z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. DzU z 2018 r., poz. 845 ze zm.). Przepisy tych aktów prawnych posługują się zwrotem „lokal mieszkalny”. Do kategorii „mieszkanie” zalicza się: lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość; spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego.

Mieszkaniem może być także lokal pozostający w publicznym zasobie mieszkaniowym, o którym mowa w ustawie z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (t.j. DzU z 2018 r., poz. 1234 ze zm.). A także prawo do najmu mieszkania należącego do towarzystwa budownictwa społecznego.

 

W oświadczeniu należy podać powierzchnię domu i mieszkania, a także ich wartość. Powierzchnię określaną w metrach kwadratowych można podać np. w oparciu o akt notarialny potwierdzający własność czy przydział lokalu mieszkalnego.  Wartość domu i mieszkania podaje się szacunkowo, np. w oparciu o ceny rynkowe.

 

W tej części oświadczenia majątkowego wpisuje się także informację o posiadanym gospodarstwie rolnym (grunty rolne wraz z gruntami leśnymi, budynkami lub ich częściami, urządzeniami i inwentarzem, jeżeli stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą, oraz prawami związanymi z prowadzeniem gospodarstwa rolnego o obszarze nie mniejszym niż 1 ha użytków rolnych) wraz z kwotami przychodów i dochodów z tego gospodarstwa osiąganych.

 

Wpisaniu podlegają także inne nieruchomości, np. grunty niezabudowane, nieużytki, działki rekreacyjne i inne.

 

O udziałach i akcjach w spółkach handlowych (pkt III i IV wzoru)

Należy podać liczbę i emitenta posiadanych udziałów lub akcji, rok nabycia, dochód uzyskany w danym roku z tego tytułu, a także informację, czy posiadane pakiety stanowią ponad 10 proc. udziałów lub akcji poszczególnych spółek, jeśli jest wymagana. Jako dochód uzyskany z posiadanych udziałów lub akcji w spółkach handlowych należy podać dochód faktycznie uzyskany, np.:

•                    dywidenda,

•                    dochód z umorzenia udziałów lub akcji,

•                    dochód z odpłatnego zbycia udziałów lub akcji na rzecz spółki w celu umorzenia tych,

•                    udziałów lub akcji,

•                    wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej.

 

O majątku nabytym od państwa lub samorządu terytorialnego (pkt V wzoru)

Ujawnieniu w oświadczeniu majątkowym podlegają nabyte w drodze przetargu prawa własności i inne prawa majątkowe od:

•                    Skarbu Państwa,

•                    innej państwowej osoby prawnej,

•                    jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków,

•                    komunalnej osoby prawnej.

 

W oświadczeniu należy podać opis mienia, datę nabycia oraz podmiot, od którego mienie nabyto. Ujawnieniu podlega całe mienie, także nabyte od gminy innej niż ta, w której pełnimy funkcję. Wykazujemy także mienie nabyte przez współmałżonka, chyba że należy do jego majątku odrębnego. W punkcie tym wpisuje się mienie wskazane już w innych punktach oświadczenia (np. nieruchomości), jeżeli zostało nabyte w drodze przetargu. Natomiast nie ujawnia się w tym punkcie majątku nabytego od np. Skarbu Państwa czy gminy, ale w drodze bezprzetargowej.

 

O prowadzeniu działalności gospodarczej (pkt VI wzoru)

Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły, wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego lub do Ewidencji Działalności Gospodarczej.

 

Ujawnieniu nie podlega informacja o prowadzonej działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej, w formie i zakresie gospodarstwa rodzinnego. Gospodarstwo rodzinne to gospodarstwo rolne prowadzone przez rolnika indywidualnego, w którym łączna powierzchnia użytków rolnych jest nie większa niż 300 ha.

 

O zajmowanych stanowiskach w spółkach handlowych (pkt VII wzoru)

Wszystkie osoby zobowiązane do złożenia oświadczenia majątkowego podają informację o fakcie piastowania funkcji członka zarządu, rady nadzorczej oraz komisji rewizyjnej w spółce handlowej. Wymagane jest ujawnienie nazwy i siedziby spółki, a także wysokości dochodu osiągniętego z tytułu pełnienia funkcji w spółce za rok ubiegły.

 

W oświadczeniu majątkowych wystarczy wpisać te dane, które wynikają z zeznania podatkowego składanego w urzędzie skarbowym. Forma stosunku prawnego, który łączy osobę składającą oświadczenie ze spółką, jest obojętna. Może to być umowa o pracę, kontrakt menedżerski, powołanie i inne.

 

Osoby niebędące radnymi składają także informacje o pełnieniu funkcji w spółdzielniach oraz fundacjach prowadzących działalność gospodarczą i o osiągniętych w roku ubiegłym dochodach z tego tytułu.

 

O osiągniętych dochodach (pkt VIII wzoru)

Jak wyjaśnia Anna Wierzbica, pojęcie dochodu należy rozpatrywać z punku widzenia ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, która stanowi, że dochodem jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

 

W tym punkcie oświadczenia ujawnić należy osiągnięcie dochodu z innego tytułu niż wpisane w punktach poprzednich. Źródłem tego dochodu może być np. stosunek pracy, renta, emerytura, praca wykonywana osobiście, prawa majątkowe (w tym prawa autorskie), najem lub dzierżawa, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, kapitały pieniężne i inne źródła.

 

O mieniu ruchomym (pkt IX wzoru)

Mieniem ruchomym jest własność i inne prawa majątkowe dotyczące wszelkich rzeczy niebędących nieruchomościami, w tym również zwierzęta (jeśli nie wchodzą w skład gospodarstwa rolnego). W oświadczeniu majątkowym podlegają ujawnieniu składniki majątku ruchomego o wartości powyżej 10 000 złotych. Tak jak w przypadku nieruchomości, jeśli aktualna cena nie jest znana, należy samemu oszacować wartość mienia, przy uwzględnieniu sytuacji rynkowej.

Mieniem ruchomym są:

•                    meble,

•                    dzieła sztuki,

•                    biżuteria,

•                    sprzęt rtv i agd,

•                    pojazdy mechaniczne, np. samochody, urządzenia, maszyny, również te służące do wykonywania działalności gospodarczej, gdy nie są własnością odrębnej osoby prawnej (przy pojazdach mechanicznych podaje się markę, model i rok produkcji)

•                    obiekty trwale niezwiązane z gruntem, np. domki kempingowe,

•                    zwierzęta, jeśli nie wchodzą w skład gospodarstwa rolnego,

•                    inne.

 

O zobowiązaniach pieniężnych (pkt X wzoru)

Należy podać wszystkie zaciągnięte zobowiązania pieniężne o wartości powyżej 10 000 złotych zaciągnięte u osób prawnych i fizycznych, np. kredyty i pożyczki bankowe, pracownicze, wystawione weksle, pożyczki od osób fizycznych itd., ale też np. obowiązek zapłaty odszkodowania lub zadośćuczynienia osobie trzeciej za wyrządzoną szkodę.

 

Przy każdym zobowiązaniu należy podać warunki zobowiązania:

•                    nazwa podmiotu udzielającego (np. nazwę banku, dane personalne osoby fizycznej),

•                    wysokość zobowiązania w momencie zaciągnięcia,

•                    okres, na jaki zobowiązanie zostało zaciągnięte,

•                    wysokość zobowiązania na dany rok (na dzień wypełniania oświadczenia majątkowego),

•                    cel, na jaki zobowiązanie zostało zaciągnięte wraz z tytułem prawnym, np. umowa kupna, kredyt konsumpcyjny, zobowiązanie wynikające z wyroku sądu,

•                    inne warunki (np. wysokość oprocentowania).

 

Podpisz i dołącz PIT

Oświadczenie majątkowe składa się w dwóch egzemplarzach. Komu? To rozstrzygają przepisy ustaw ustrojowych. Przykładowo wskazać można, że radni swoje oświadczenie oddają przewodniczącemu rady (sejmiku), a przewodniczący rady (sejmiku) oraz np. wójt czy starosta (marszałek) przekazują swoje oświadczenie wojewodzie. Natomiast pozostałe osoby zobowiązane do złożenia oświadczenia majątkowego przekazują je odpowiednio wójtowi (staroście, marszałkowi).

 

Do oświadczenia majątkowego dołączyć należy także kopię PIT z ewentualną korektą. Z przepisów nie wynika natomiast, aby składający oświadczenie musiał doń dołączyć kopię PIT-u małżonka. Obowiązku takiego nie da się również wywieść z art. 24h ust. 7 usg, w którym mówi się o analizie PIT-u małżonka osoby składającej oświadczenie, gdyż przepis ten, moim zdaniem, dotyczy sytuacji, w której urząd skarbowy jest skądinąd w posiadaniu tego PIT-u.

 

Natomiast wymóg składania oświadczeń majątkowych w dwóch egzemplarzach tłumaczy się tym, że osoby, którym oświadczenie majątkowe złożono, przekazują jeden egzemplarz urzędowi skarbowemu właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania osoby składającej oświadczenie majątkowe.

 

Warto jest też zadbać o to, aby obydwa składane egzemplarze oświadczenia majątkowego były tej samej treści. I oczywiście nie należy zapomnieć o ich podpisaniu.

 

Oświadczenia majątkowe przechowuje się przez 6 lat. A złożone podlegają opublikowaniu w Biuletynie Informacji Publicznej. Jak bowiem wynika z przepisów (np. art. 24i ust. 1 usg) informacje zawarte w oświadczeniu majątkowym są jawne, z wyłączeniem informacji o adresie zamieszkania składającego oświadczenie oraz o miejscu położenia nieruchomości.

Aby zapewnić prawidłowe działanie i wygląd niniejszego serwisu oraz aby go stale ulepszać, stosujemy takie technologie jak pliki cookie oraz usługi firm Adobe oraz Google. Ponieważ cenimy Twoją prywatność, prosimy o zgodę na wykorzystanie tych technologii.

Zgoda na wszystkie
Zgoda na wybrane