Prezydent miasta zatwierdził projekt budowlany i udzielił D. pozwolenia na roboty budowlane polegające na rozbudowie budynku szkoły podstawowej i gimnazjum wraz z towarzyszącym zagospodarowaniem terenu i innymi koniecznymi pracami. Decyzja stała się ostateczna. Właściciele działek położonych w sąsiedztwie złożyli jednak wniosek o wznowienie postępowania i uchylenie decyzji o pozwoleniu na budowę, gdyż uważali, że są stroną z powodu posiadania własności do działek sąsiednich dla inwestycji. O pozwoleniu na budowę dowiedzieli się dopiero w momencie rozpoczęcia prac budowlanych.
Zdaniem skarżących, zostali pokrzywdzeni ustaleniem zgodności z prawem projektu budowlanego. Dostęp światła do pomieszczeń w ich potencjalnym budynku wynosić ma jedynie półtorej godziny, podczas gdy budowana część szkoły ma mieć zapewniony dostęp 3-godzinny. Ze względu na to, że prowadzą działalność lekarską, konieczne jest ich zdaniem dobre nasłonecznienie.
WSA w Białymstoku przyznał rację skarżącym i uchylił decyzję.
Strona w postępowaniu
Kwestię statusu strony w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę reguluje przede wszystkim przepis art. 28 ust. 2 prawa budowlanego, w myśl którego stronami w tym postępowaniu są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu. Uzupełnieniem powyższej regulacji jest art. 3 pkt 20 prawa budowlanego, zgodnie z którym obszar oddziaływania obiektu to teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu terenu. Należy zauważyć, że przepis art. 3 pkt 20 prawa budowlanego zawiera otwartą definicję obszaru oddziaływania obiektu. Odsyła bowiem do przepisów odrębnych, którymi są przepisy rozporządzeń określających warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, przepisy z zakresu ochrony środowiska, ochrony zabytków, przyrody, prawa wodnego, zagospodarowania przestrzennego.
Podkreślić należy, że w postępowaniu o pozwolenie na budowę przymiot strony powiązany jest z istnieniem interesu prawnego lub obowiązku określonego podmiotu, a nie z ich naruszeniem. Istnienie tego interesu prawnego jest główną kwestią, która organy powinny przy ocenie statusu strony rozważyć.
Obszar oddziaływania
Kluczowe znaczenie w sprawach o pozwolenie na budowę, dla ustalenia interesu prawnego, ma zawarte w art. 28 ust. 2 prawa budowlanego sformułowanie „obszar oddziaływania obiektu wyznaczany na podstawie przepisów odrębnych”. W orzecznictwie i doktrynie podkreśla się, że ustalenie granic tego obszaru następuje każdorazowo na podstawie indywidualnych cech obiektu budowlanego oraz jego przeznaczenia, a więc następuje na potrzeby każdej konkretnej sprawy. Inaczej rzecz ujmując, pojęcie obszaru oddziaływania obiektu jest rekonstruowane w każdym odrębnym postępowaniu prowadzonym dla indywidualnych inwestycji.
Sąd zwrócił uwagę, że wyznaczając obszar oddziaływania obiektu organ powinien badać nie tylko jego usytuowanie w odniesieniu do sąsiednich działek, ale również funkcję, formę i konstrukcję, a w szczególności sposób zagospodarowania terenu znajdującego się w otoczeniu projektowanej inwestycji.
W konsekwencji sąd uznał, że kategoria interesu prawnego w postępowaniu o pozwolenie na budowę zawiera element potencjalności. Stroną postępowania powinny być zatem nie tylko osoby, których interes prawny zostaje naruszony określonym rozwiązaniem projektowym, ale też takie, na których nieruchomości obiekt projektowany może oddziaływać – nawet jeśli z projektu budowlanego wynika, że spełniono wszystkie wymagania wynikające z przepisów prawa budowlanego i przepisów odrębnych.
Wyrok WSA w Białymstoku z 23 maja 2013 r., sygn. akt II SA/Bk 546/12
