Program opracowany został na cztery lata (2016-2019) i będzie cyklicznie aktualizowany. Dwa lata od ogłoszenia w dzienniku urzędowym prezydent sporządzi sprawozdanie z jego wykonania, które przedstawi radzie miasta. Prowadzony w trakcie jego realizacji monitoring umożliwi uwzględnianie nowych uwarunkowań prawnych, społecznych i gospodarczych oraz sprecyzowanie lub modyfikację założonych celów.
– Celem strategicznym programu jest zachowanie dziedzictwa kulturowego Gdańska służące budowaniu tożsamości mieszkańców, prestiżu miasta oraz promocji turystycznej – podkreśla Grzegorz Sulikowski Miejski Konserwator Zabytków w Gdańsku. – Odbywać się to będzie przez włączenie problematyki opieki nad zabytkami i ich ochrony do strategicznych zadań miasta.
Podstawy prawne
Uchwała jest wynikiem realizacji zapisów ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2014 roku, poz.1446, ze zmianami), zgodnie z którym prezydent miasta jest zobowiązany do sporządzenia na okres czterech lat gminnego programu opieki nad zabytkami. Warto dodać, że „Gminny Program Opieki nad Zabytkami Miasta Gdańska na lata 2016-2019” został wykonany w oparciu o gminną ewidencję zabytków i uzyskał wymaganą opinię Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Trzy priorytety i źródła finansowania
Realizacja programu oparta będzie o trzy priorytety:
- Ochrona zabytków i rewitalizacja krajobrazu kulturowego, poprzez poprawę stanu zabytków, ich remonty, adaptacje do nowych funkcji, rewitalizację obszarów zdegradowanych, unikanie zastępowania zabytkowej, autentycznej substancji tzw. rekonstrukcjami, zachowanie i kontynuacja odmiennych tradycji rozwoju przestrzennego historycznych dzielnic Gdańska, ochrona krajobrazu kulturowego.
- Gdańsk kolebką Solidarności – miejscem, w którym rozpoczął się proces jednoczenia całej Europy. Poprzez dokumentowanie zasobów związanych z dziedzictwem Solidarności, zabezpieczenie i ochrona terenów związanych z jej początkami, zachowanie i rewaloryzacja obiektów związanych z Solidarnością i znajdujących się np. na terenach postoczniowych i związanych z powstawaniem Solidarności lub oznaczanie ich odpowiednimi tablicami.
- Badanie, dokumentacja i promocja dziedzictwa kulturowego Gdańska. W tym wypadku szczególne znaczenie będą miały badania, rozpoznanie zasobów i specyfiki kulturowej Gdańska, edukacja i kształtowanie opinii publicznej zarówno pod kątem historii miasta i jego zabytków, jak również ideałów wolności i solidarności; promocja zabytków, nie tylko najcenniejszych, ale również lokalnych, współpraca i wspieranie organizacji pozarządowych zajmujących się szeroko pojętą problematyką ochrony dziedzictwa kulturowego Gdańska.
Oprócz środków budżetowych miasta, realizacja programu będzie możliwa dzięki programom rządowym i sektorowym. Poszczególne cele będą osiągane dzięki partnerom uczestniczącym, którymi są: ministerstwa, instytucje kultury (państwowe i samorządowe), Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków, kościoły, organizacje pozarządowe, przedsiębiorcy oraz instytucje międzynarodowe.
Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków
Przypomnijmy, że rok temu (1 października 2015 roku) w strukturach w Gdańsku utworzono Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków. To efekt porozumienia, które po dwóch latach negocjacji uzgodniło z wojewodą i Pomorskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Miesiąc później miasto przejęło część zadań od konserwatora wojewódzkiego w zakresie opieki nad zabytkami w naszym mieście. Z kompetencji miejskiego konserwatora wyłączone są jednak dwa obszary: Głównego Miasta i zespół pocysterski w Oliwie (czyli przede wszystkim Katedra i Park). W rękach Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków pozostają kluczowe decyzje dotyczące przestrzeni miejskiej, takie jak uzgodnienia w sprawie planów zagospodarowania przestrzennego i postępowania związane z archeologią. Głównymi powodami przejęcia przez Miasto części zadań konserwatora zabytków było usprawnienie administracji konserwatorskiej w mieście i większa możliwość wpływu na finansowanie prac przy obiektach zabytkowych.
Rejestr i ewidencja zabytków
Rejestr zabytków znajdujących się na terenie województwa pomorskiego prowadzi Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Gdańsku (na podstawie art. 8 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami). Wpis do rejestru zabytku nieruchomego może nastąpić z urzędu bądź na wniosek właściciela zabytku lub użytkownika wieczystego gruntu, na którym znajduje się zabytek nieruchomy (art. 9 ust. 1 w/w ustawy). Przedmiotowego wpisu dokonuje wojewódzki konserwator zabytków wydając decyzję administracyjną. Na terenie miasta Gdańska zabytki objęte są ochroną konserwatorską na podstawie 389 decyzji o wpisie do rejestru zabytków; decyzje te obejmują razem 734 obiekty, 8 układów urbanistycznych, ruralistycznych i zespołów zabytkowej zabudowy.
Prezydent miasta prowadzi gminną ewidencję zabytków w formie zbioru kart adresowych zabytków nieruchomych z terenu miasta. W gminnej ewidencji zabytków powinny być ujęte: zabytki nieruchome wpisane do rejestru; inne zabytki nieruchome znajdujące się w wojewódzkiej ewidencji zabytków; a także inne zabytki nieruchome wyznaczone przez prezydenta miasta w porozumieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków. W gminnej ewidencji zabytków miasta Gdańska znajduje się 7298 obiektów (stan na 22.02.2016 r.).
