Rada miasta podjęła uchwały w sprawie organizacji i zakresu działań poszczególnych dzielnic miasta. W rozdziale II każdej z zakwestionowanych uchwał określających „Zakres działania i zadania dzielnicy” wskazano poszczególne zadania dzielnic, m.in.: wnioskowanie do Rady Miasta, Prezydenta Miasta, opiniowanie na wniosek lub z własnej inicjatywy spraw istotnych dla mieszkańców, dotyczących np. wniosków o wynajem lokali mieszkalnych z zasobu mieszkaniowego gminy.
Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: NSA) rozstrzygnął, czy zakwestionowane przepisy ustalały zadania poszczególnych dzielnic miasta, czy kompetencje ich organów. Na wstępie sąd stwierdził, że zgodnie z art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst. jedn.: DzU z 2013 r., poz. 594 z późn. zm.) gmina może tworzyć jednostki pomocnicze: sołectwa oraz dzielnice, osiedla i inne. Jednostkę pomocniczą tworzy rada gminy w drodze uchwały, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy. Według art. 18 ust. 1 i ust. 2 pkt 7 ustawy o samorządzie gminnym do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej, w tym do wyłącznej właściwości rady gminy należy ustalanie zakresu działania jednostek pomocniczych, zasad przekazywania im składników mienia do korzystania oraz zasad przekazywania środków budżetowych na realizację zadań przez te jednostki. Organizację i zakres działania jednostki pomocniczej określa rada gminy odrębnym statutem, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami. Gminny statut jednostki pomocniczej określa w szczególności: nazwę i obszar jednostki, zasady i tryb wyborów organów jednostki pomocniczej, organizację i zadania organów jednostki pomocniczej, zakres zadań przekazywanych jednostce przez gminę oraz sposób ich realizacji, a także zakres i formę kontroli oraz nadzoru organów gminy nad działalnością organów jednostki pomocniczej.
Rada miasta w § 72a Statutu Miasta wskazała, że do zadań dzielnicy należą sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym przekazane jej przez radę i służące zaspokajaniu zbiorowych potrzeb i poprawie warunków życia jej mieszkańców. W związku z tym w zakwestionowanych uchwałach rada miasta wyliczając zakres działalności jednostki pomocniczej będącej dzielnicą określała zakres działań i zadań dzielnicy. Wskazano, że „zadania dzielnicy” należy materialnie odnosić do zadań gminy. Oznacza to, że dzielnica realizuje swoje zadania w ramach zadań gminy.
NSA podkreślił, że zadania dzielnicy mieszczą się w zakresie zadań gminy określonych w art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Zadania przypisane na mocy podjętych uchwał dzielnicom nie mają charakteru kompetencji przypisanych konkretnemu organowi, a stanowią jedynie zakreślenie zadań dzielnic, których organy, aby podjąć działania władcze w formie aktów administracyjnych w sprawach indywidualnych będą musiały uzyskać upoważnienie rady na podstawie art. 39 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 listopada 2017 r., sygn. akt II OSK 372/16
