Propozycje zmiany w indywidualnym wskaźniku zadłużenia JST są efektem wniosków nadsyłanych do Ministerstwa Finansów przez Regionalne Izby Obrachunkowe, Najwyższą Izbę Kontroli i samorządy, a także samych pracowników Ministerstwa Finansów.
Zdaniem MF obecna konstrukcja wskaźnika powoduje z jednej strony ograniczone możliwości restrukturyzacji długu JST i wcześniejszej spłaty długu, także w sytuacji posiadania własnych środków finansowych. Z drugiej strony nie ogranicza w odpowiednim stopniu zagrożenia wystąpienia nadmiernego zadłużenia JST i kumulacji jego spłaty.
Z prezentacji Ministerstwa Finansów przedstawionej podczas prac zespołu wynika, że:
1) Obecnie niektóre zobowiązania (m.in. niestandardowe instrumenty finansowania) nie są uwzględniane w indywidualnym limicie spłaty zadłużenia.
2) Limitem spłaty zadłużenia nie są objęte wszystkie wydatki na obsługę długu (m.in. pomijane są prowizje i opłaty związane z udzielanymi kredytami).
3) Nieprecyzyjna konstrukcja wskaźnika spłaty zadłużenia JST powoduje:
a) oparcie na planowanej sprzedaży majątku, co zachęca niektóre JST do celowego podwyższania planowanych dochodów z tego tytułu
b) limitowanie spłaty i obsługi długu poziomem nadwyżki bieżącej w kalkulacji, której już uwzględnia się koszty obsługi długu (pomniejszają wysokość nadwyżki)
c) zmienność wskaźnika w sytuacji incydentalnego wpływu dochodów majątkowych, dochodów bieżących związanych z pozyskaniem dofinansowania unijnego
d) 3-letni okres, z którego liczona jest średnia arytmetyczna po prawej stronie relacji, nieobejmujący pełnego cyklu koniunkturalnego
e) po zakończeniu roku budżetowego, do wyliczenia relacji z art. 243 brane są wielkości planowane, a nie wykonane.
W związku z tym planuje się:
1) Wyłączenie z limitu spłaty długu – wcześniejszej spłaty środkami nowego długu o niższych kosztach obsługi.
2) Uwzględnienie, przy wyliczaniu wskaźnika spłaty zadłużenia, tych zobowiązań, które wywołują skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub kredytu (m.in. niestandardowe instrumenty finansowe).
3) Objęcie limitem zadłużenia wszystkich wydatków na obsługę długu, a nie tylko odsetek od kredytów i pożyczek.
4) Wyeliminowanie dochodów ze sprzedaży majątku z limitu spłaty. Dochody ze sprzedaży majątku jako potencjalne źródło finansowania wcześniejszej spłaty długu, nieobjętej limitem.
5) Wyeliminowanie wydatków na obsługę długu z prawej strony relacji.
6) Oparcie wyliczeń wskaźnika spłaty zadłużenia zawsze na najbardziej aktualnych danych (z wykonania budżetu).
7) Wprowadzenie w mianownikach wskaźnika spłaty zadłużenia dochodów bieżących, pomniejszonych środki UE o charakterze bieżącym, w miejsce dochodów ogółem.
8) Nieuwzględnianie kwot dochodów UE i wydatków UE o charakterze bieżącym przy wyliczeniu limitu spłaty zadłużenia (licznik prawej strony).
9) Wydłużenie okresu, z którego obliczana jest średnia nadwyżka operacyjna z 3 do 7 lat oraz zastąpienie średniej arytmetycznej – średnią ważoną (wartości wag rosną wraz ze zbliżaniem się do bieżącego roku budżetowego).
Obecnie wyłączone ze wskaźnika są:
I.Zobowiązania na realizację projektów UE:
1) spłaty rat kapitałowych kredytów i pożyczek wraz z odsetkami;
2) wykup papierów wartościowych wraz z odsetkami i dyskontem;
3) potencjalne wypłaty z tytułu poręczeń i gwarancji udzielonych samorządowym osobom prawnym
w terminie do 90 dni po upływie realizacji projektu i otrzymaniu refundacji;
4) odsetki i dyskonto od zobowiązań zaciągniętych na wkład krajowy;
5) spłaty rat kapitałowych z odsetkami i dyskontem od zobowiązań na wkład krajowy zaciągniętych na realizację projektu finansowanego w co najmniej 60% środkami UE.
II. Zobowiązania związków JST, na które JST udzieliła poręczeń i gwarancji.
III. Obligacje wyemitowane przed 1 stycznia 2010 r., nominowane w walutach obcych na zagranicznych rynkach kapitałowych.
IV. Zobowiązania zaciągnięte na spłatę przejętych zobowiązań sp zoz-u, przekształcanego na zasadach określonych w ustawie o działalności leczniczej, oraz poniesione wydatki bieżące w tym zakresie (wyłączenia czasowe).
V. Obligacje przychodowe.
