Nowy Sącz, Sopot, Nowe Warpno, Mielno i Warszawa to laureaci pierwszego w Polsce rankingu gmin o największej aktywności społecznej. Do przygotowania rankingu wykorzystane zostały dane pochodzące z różnych źródeł:
– w wymiarze aktywności obywatelskiej – frekwencja w wyborach samorządowych w 2014 r. (w Zielonej Górze – w 2015 r.), parlamentarnych i prezydenckich (średnia z obu tur) w 2015 r.; źródło: Państwowa Komisja Wyborcza;
– w wymiarze sformalizowanej aktywności społecznej – liczba fundacji i stowarzyszeń (zarejestrowanych) według stanu na koniec 2015 r. w przeliczeniu na 1 tys. mieszkańców; źródło: rejestr REGON GUS zweryfikowany na podstawie informacji pochodzących z Krajowego Rejestru Sądowego oraz danych zebranych w serwisie Bazy.ngo.pl. Uwzględniliśmy stowarzyszenia rejestrowe, zwykłe, kultury fizycznej, ogrodowe, jednostki terenowe stowarzyszeń, federacje i związki stowarzyszeń, związki sportowe oraz przedstawicielstwa organizacji zagranicznych;
– w wymiarze wspierającego samorządu – wartość środków przekazanych fundacjom, stowarzyszeniom i innym organizacjom przez gminy w przeliczeniu na 1 tys. mieszkańców – średnia z lat 2014–2015; źródło: sprawozdania budżetowe jednostek samorządu terytorialnego, Ministerstwo Finansów;
– w wymiarze nieformalnych inicjatyw społecznych – liczba zbiórek publicznych w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców; źródło: Portal Zbiórek Publicznych, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Do sporządzenia rankingu posłużył system punktowy. Każda z gmin mogła uzyskać maksymalnie 100 punktów, po 35 w kategoriach: frekwencja wyborcza i sektor pozarządowy, po 15 w kategoriach: wspierający samorząd i oddolne inicjatywy. Dwa ostatnie wymiary ze względu na specyfikę wykorzystanych danych otrzymały niższą punktację. Ostatni wskaźnik pokazuje tylko jeden z możliwych rodzajów oddolnej aktywności społecznej – przypisanie mu zbyt wysokiej wagi zaniżałoby ocenę gmin, w których taka aktywność jest na wysokim poziomie, ale przejawia się w innych formach. Wskaźnik wspierającego samorządu stanowi natomiast miarę pośrednią i odzwierciedla przede wszystkim stymulowanie aktywności organizacji pozarządowych przez samorząd.
Dla wartości zerowych wskaźników gminy otrzymywały 0 pkt, dla wartości wskaźników wyższych od zera – co najmniej 1 pkt. Dla każdej z kategorii gmin przyjęte zostały przedziały (35 lub 15) wartości wskaźników, dostosowane do rozkładu danego wskaźnika.
Zwycięskie gminy zazwyczaj były liderami tylko w jednym wymiarze rankingu. Wyjątek na tym tle stanowi Warszawa (pierwsze miejsce w kategorii dużych miast), która zdobyła największą liczbę punktów w dwóch wymiarach rankingu. Z kolei Mielno – lider rankingu wśród gmin wiejskich – nie zwyciężyło w żadnej z czterech kategorii.
Wyniki rankingu
Tytuł najbardziej aktywnej społecznie gminy wiejskiej otrzymuje Mielno. Gmina zdobyła łącznie 64/100 punktów. Jej największym atutem okazał się silny sektor pozarządowy – 3. miejsce i 26/35 punktów. Tyle samo punktów gmina dostała za frekwencję wyborczą, co usytuowało ją na 57. miejscu. W kategorii wspierający samorząd Mielno z punktacją 4/15 zajęło 18. pozycję. W ostatniej kategorii – oddolnych inicjatyw – zdobyło 8/15 punktów, co dało 15. miejsce. Drugie miejsce w rankingu zajął Kleszczów, który otrzymał maksymalną liczbę punktów i najlepszy wynik w kraju w kategorii wspierający samorząd. Wysoką punktację uzyskał również za frekwencję wyborczą – 31/35 i 6. miejsce. Do zwycięstwa zabrakło punktów w kategoriach aktywności sformalizowanej (15/35 punktów) i zbiórki publiczne – w ciągu ostatnich dwóch lat w Kleszczowie nie odbyła się ani jedna zbiórka (0 punktów).
W kategorii gmin miejsko-wiejskich zwycięża Nowe Warpno (70/100 punktów). Jego najmocniejszą stroną jest dobrze rozwinięty sektor pozarządowy. W tej kategorii gmina otrzymała maksymalną liczbę punktów. Wysokie 8. miejsce zajęła też w kategorii wspierający samorząd (7/15 punktów) oraz oddolne inicjatywy (7/15 punktów i 13. miejsce). Najsłabszym komponentem aktywności społecznej w Nowym Warpnie na tle innych gmin miejsko-wiejskich okazał się udział obywateli w wyborach – zdobyło 21/35 punktów i miejsce poza pierwszą setką.
Z kolei tytuł najbardziej aktywnego małego miasta otrzymuje Sopot, który zdobył łącznie 84 punkty. Sopot stwarza bardzo dobre warunki do działania organizacjom pozarządowym, o czym świadczy maksymalna liczba punktów w kategorii sektor pozarządowy i wysoka w wymiarze wspierający samorząd (12/15). Także w pozostałych kategoriach Sopot wypadł dobrze: za zbiórki publiczne otrzymał 12/15 punktów (4. miejsce), a za frekwencję wyborczą – 25/35 punktów (6. miejsce). Druga w rankingu jest Podkowa Leśna (74/100 punktów) z najwyższą frekwencją wyborczą wśród miast tej wielkości, a zarazem wśród wszystkich gmin w Polsce. Podkowa ma silne tradycje społecznikowskie, co przekłada się na dużą liczbę organizacji pozarządowych (w kategorii sektor pozarządowych 29/35 punktów, 2. miejsce), jednak nie idzie w parze z wysokim wsparciem finansowym ze strony samorządu (w kategorii wspierający samorząd tylko 2/15 punktów). Za oddolne inicjatywy Podkowa zdobyła 8/15 punktów.
Wśród miast średniej wielkości najwięcej punktów zgromadził Nowy Sącz – łącznie 82. Miasto było najsilniejsze w kategorii frekwencja wyborcza (maksymalna liczba punktów), a w kategorii sektor pozarządowy ustąpiło tylko Przemyślowi (33/35 punktów). W pozostałych kategoriach – wspierający samorząd oraz oddolne inicjatywy – Nowy Sącz zdobył odpowiednio 8/15 i 6/15 punktów.
Wśród dużych miast zdecydowanym zwycięzcą jest Warszawa (88/100 punktów), która otrzymała maksymalną liczbę punktów za frekwencję wyborczą i silny sektor pozarządowy. W kategorii wspierający samorząd i oddolne inicjatywy Warszawa zgromadziła odpowiednio 10/15 oraz 8/15 punktów. Na podium znalazły się również Olsztyn oraz Kraków (po 73/100 punktów). Oba miasta uzyskały wysoką punktację w kategorii wspierający samorząd – odpowiednio 13 i 14 punktów. Podobną liczbę punktów zgromadziły za oddolne inicjatywy (Olsztyn 10/15, Kraków 9/15), frekwencję wyborczą (Olsztyn 23/35, Kraków 26/35) oraz silny sektor pozarządowy (Olsztyn 27/35, Kraków 24/35).
Autorami opracowania są: Agata Miazga i Piotr Teisseyre.
Agata Miazga jest koordynatorką programu Moja Polis (interaktywnego systemu monitoringu partnerstwa lokalnego i rozwoju aktywnych społeczności lokalnych).
Piotr Teisseyre jest autorem opracowań w ramach serwisu Moja Polis>>>
Cały ranking do pobrania tutaj>>>
Zdjęcia dzięki uprzejmości miasta Sopot.
