Gospodarka

Staremu Rynkowi na ratunek

Jak sprawić, żeby centrum miasta tętniło życiem kulturalnym i towarzyskim, a zarazem było miejscem przyjaznym do zamieszkania? Władze Poznania ruszają z ambitnym programem rewitalizacji Starego Rynku, który ma powstrzymać jego degradację i sprawić, że śródmieście będzie piękną wizytówką i kreatorem wizerunku całego miasta.

Proces odzyskiwania nieruchomości przez prywatnych właścicieli zapoczątkowany w 1989 roku spowodował szereg zmian w strukturze funkcjonalnej poznańskiego Starego Rynku. Ich efekty po ponad 20 latach są bardzo widoczne, daje się zauważyć, że mamy do czynienia z procesem spontanicznym i chaotycznym. Czy pozostawienie tak istotnego dla miasta obszaru bez kontroli w postaci programu rozwoju jest przejawem daleko posuniętego zaufania władz miasta w samoistne wykształcenie się struktury doskonałej i adekwatnej? Czy może brak programu oznacza brak pomysłu na rozwiązanie skomplikowanej szarady, na którą składają się różnorodne funkcje konkurujące o dominację na obszarze centralnym miasta?

Poznańskie gazety lokalne uderzyły na alarm pod koniec zeszłego roku. Z artykułów zamieszczonych m.in. w „Głosie Wielkopolski” można się było dowiedzieć, że Stary Rynek stanął na krawędzi i nie kreuje już pozytywnego wizerunku Poznania. Szereg krytycznych artykułów uruchomił publiczną debatę, która toczy się w prasie tradycyjnej i elektronicznej.

 

Program do 2030 roku

Władze Poznania już na początku 2012 roku rozpoczęły pracę nad uchwałą dotyczącą odnowy  Śródmieścia. Uchwała w sprawie założeń i kierunków Zintegrowanego Programu Odnowy i Rozwoju Śródmieścia Poznania na lata 2014–2030, została przyjęta przez radnych na początku listopada 2012 r. Zadania zawarte w dokumencie powierzono Oddziałowi Rewitalizacji znajdującemu się w strukturach Biura Koordynacji Projektów.

– Założenia i kierunki programu powstawały w ramach publicznej i wielowątkowej debaty społecznej. Była to inicjatywa Komisji Rewitalizacji Rady Miasta Poznania, wsparta przez szerokie środowisko osób, którym zależy na centrum: rady osiedli, organizacje pozarządowe, zwykłych mieszkańców – mówi Łukasz Mikuła, radny Poznania.

 

Mimo kryzysu Poznań zdecydował się na ambitny plan, którego efekty mogą znacznie podnieść rangę nie tylko obszaru śródmieścia, ale i całego miasta. – Miasto już teraz finansuje wiele działań. Są one jednak najczęściej rozproszone pomiędzy różnymi jednostkami, niespójne, nie są elementami całościowej strategii. Program ma wypełnić tę lukę i sprawić, że pieniądze będą wydawane bardziej efektywnie. Oczywiście w dłuższej perspektywie nie obędzie się bez dodatkowych funduszy, potrzebna jest jednak zmiana priorytetów budżetowych: mniej kosztownych fajerwerków, więcej konsekwentnych działań wpisujących się w strategię reurbanizacji – dodaje Mikuła.

 

O co chodzi w programie

Program Odnowy i Rozwoju Śródmieścia „ma się wyrażać w osiągnięciu 3 celów pośrednich prowadzących do:

1) zachowania żywotności obszaru śródmiejskiego.

2) trwałej poprawy jakości funkcjonowania oraz oferty w zakresie różnorodnych, wzajemnie

uzupełniających się i wspierających funkcji śródmieścia Poznania, tj. przede wszystkim:

funkcji mieszkaniowej, funkcji kulturotwórczej, funkcji handlowo-usługowej, funkcji rekreacyjnej oraz funkcji transportowej.

3) Systematycznej poprawy wizerunku śródmieścia i całego miasta”.

 

Tym założeniom chcą sprostać władze Poznania, przyjmując następujące kierunki rozwoju:

„1) Poprawa warunków zamieszkania i jakości życia w śródmieściu,

2) Ożywienie społeczno-kulturalne śródmieścia,

3) Poprawa jakości przestrzeni publicznej, estetyki oraz zachowanie dziedzictwa kulturowego i urbanistycznego śródmieścia Poznania,

4) Poprawa jakości transportu publicznego i infrastruktury w śródmieściu,

5) Ożywienie społeczno-gospodarcze śródmieścia poprzez rozwój handlu i usług oraz nowe inwestycje.”

 

Działania mają zachęcić „obecnych mieszkańców śródmieścia do pozostania w nim i powstrzymaniu przed migracją, w szczególności na obszary podmiejskie, a także przyciągnięciu nowych mieszkańców, dzięki dobrej jakości życia i warunków zamieszkania, podniesieniu poziomu bezpieczeństwa oraz wzmocnieniu funkcji mieszkaniowej śródmieścia”. Władze miasta deklarują prowadzenie adekwatnej polityki, która będzie obejmowała regulacje czynszowe, remontowe, naprawcze, upiększające, zabezpieczające i zachęcające obecnych i potencjalnych przyszłych mieszkańców do pozostania i zamieszkania w centrum Poznania.

 

Wysokość czynszu to nie jest argument

Łukasz Mikuła: – Narzucanie stawek wynajmu prywatnym właścicielom kamienic jest oczywiście niemożliwe w aktualnych realiach prawnych, choć może ustawa o programach rewitalizacji wprowadziłaby tego typu mechanizmy. Bardziej zależy nam na zasadach wynajmu miejskich lokali użytkowych. Niekoniecznie najważniejszym czynnikiem musi być wysokość czynszu płaconego miastu. Możemy pomyśleć o preferencyjnym traktowaniu działalności, która przyczynia się do odnowy i rozwoju śródmieścia – tłumaczy Mikuła.

 

Punkt drugi priorytetowych zadań dla ratowania centrum Poznania obejmuje „Ożywienie społeczno-kulturalne śródmieścia”.  Pod tym stwierdzeniem kryje się chęć pobudzenia społeczności do inicjatyw wykraczających poza strefę codziennych działań. Posłużyć temu mają rozmaite działania kulturalne skierowane do mieszkańców, które oprócz tego, że integrują, to jeszcze powinny uatrakcyjnić miejsce dla gości. Wśród pomysłów znalazły się „organizowanie weekendowych festynów ulicznych (święta ulicy) przez mieszkańców i restauratorów” czy „kształtowanie przestrzeni pieszej oraz pieszo-rowerowej z ławkami, sprzyjającej ożywieniu oraz inicjatywom społecznym, kulturalnym i gospodarczym”. W uchwale postuluje się wykorzystanie potencjału historycznego i kulturalnego tkwiącego w obszarze śródmiejskim dla promowania nie tylko tego fragmentu, ale i całego miasta. Czynny udział w tych działaniach brałyby rozmaite instytucje i placówki kulturalne oraz lokalna społeczność przy wsparciu i pod kuratelą władz miasta.

 

Cenne księgarnie i antykwariaty

W strefie centralnej Poznania specjalnemu, preferencyjnemu traktowaniu mają być poddane podmioty kulturotwórcze i społeczne „prowadzące działalność miastotwórczą w zasobie miejskim na obszarze śródmieścia, takie jak: księgarnie, antykwariaty, galerie, klubokawiarnie, przedszkola, kluby dla dzieci”. To zadanie, które może przysporzyć miastu sporo trudności, zważywszy na dochodowość takich placówek. Potrzebna będzie pewnie nowa, ciekawsza i bardziej nowoczesna konwencja dla takich przedsięwzięć. Oprócz tworzenia nowych placówek, miasto chce także chronić to, co z instytucji użyteczności publicznej udało się w centrum zachować. W uchwale mowa jest o: „zapobieganiu przypadkom usuwania instytucji użyteczności publicznej z centrum, takich jak biblioteki, księgarnie czy uczelnie”.

 

– W przypadku księgarni czy antykwariatów wsparcie może polegać głównie na grantach na dodatkowy program edukacyjno-kulturalny, przyciągający klientów i poprawiający rentowność działalności – tłumaczy radny Mikuła.

 

W uchwale zakłada się także preferencyjne podejście do właścicieli „ogródków gastronomicznych w obszarze śródmiejskim – na placach, rynkach, ulicach itp. (pod warunkiem zachowania zasad estetyki miejsca i otoczenia architektonicznego, a także prawa mieszkańców do spokoju)”. W tym przypadku potrzebne będzie bardzo precyzyjne wytyczenie granic estetyki, jakie mogą obowiązywać w reprezentacyjnym obszarze centrum.

 

Pogodzić mieszkańców i turystów

Z niełatwym problemem przyjdzie się zmierzyć wykonawcom programu odnowy przy godzeniu funkcji rozrywkowej i mieszkaniowej na Starym Rynku. Typ usług rozrywkowych oferowanych w strefie centralnej pozostaje w dużej sprzeczności z potrzebami mieszkańców. Zwłaszcza jeśli chodzi o godziny nocne. Zapewnieniem porządku, spokoju oraz czystości mają się zająć skoordynowane siły służb miejskich.

 

Aby strefy centralne miasta spełniały warunki funkcji mieszkaniowej, obszar ten musi zyskać większe płuca w postaci stref zieleni, a także zapewnienia możliwości wypoczynku. Oprócz skwerów, placów oraz miejsc sportu i rekreacji uchwała zakłada „Zagospodarowanie starego koryta rzeki Warty. Odtwarzanie zadrzewienia ulic oraz nowe zagospodarowywanie ulic zielenią”.

 

W celu uatrakcyjnienie już istniejących szlaków miasto planuje ukształtowanie nowych tras turystycznych, czemu ma służyć „uruchomienie autobusu turystycznego, a w dalszej perspektywie – odbudowanie zabytkowej tramwajowej trasy turystycznej, w celu promowania osi, na której kształtowało się miasto, podjęcie starań na rzecz wpisania Poznania na listę UNESCO”.

 

Dla wygody mieszkańców uchwała przewiduje także poprawę jakości transportu publicznego i infrastruktury. Wiązać się to ma m.in. z „usprawnieniem dojazdu do śródmieścia oraz w jego obszarze (zwiększenie dostępności i mobilności)” oraz budową niezbędnej infrastruktury.

 

Przy poprawie jakości transportu pomyślano o rowerzystach. Zaplanowano „przyspieszenie wdrażania kolejnych etapów wyznaczania pasów rowerowych na ulicach o realnej prędkości samochodów powyżej 30 km/h, a także kontrapasów na ulicach jednokierunkowych i budowy jezdni rowerowych na ulicach”.

 

Jako że centrum miasta to strefa szczególnie uczęszczana przez pieszych, w uchwale znalazły się zapisy dotyczące usprawnienia ruchu pod ich kątem. Projekt uchwały przewiduje tworzenie deptaków (lub share space) oraz przygotowanie „po obu stronach ulic chodników i innych przestrzeni pieszych dopasowanych do natężenia ruchu pieszego”. Pomóc temu ma „stopniowa eliminacja parkowania na chodnikach poprzez przeniesienie parkowania na ulicę oraz budowę kubaturowych parkingów”. Co do parkingów zaś, to planuje się „budowę parkingów buforowych na peryferiach miasta i wokół śródmieścia (wielopoziomowych – naziemnych i podziemnych)”.

 

Wszystkie te działania mają za zadanie wywołać ożywienie społeczno-gospodarcze śródmieścia. Władze miasta zakładają zwiększenie ilości inwestycji w centralnym obszarze miasta, tworzenie przyjaznego środowiska dla rozwoju handlu i usług.

           

Pierwsze działania już teraz

Już w tym roku właściciele budynków, którzy przeprowadzą remonty elewacji czy dachów, będą mogli skorzystać z ulg w podatku od nieruchomości. Także wspólnoty mieszkaniowe, które zajmą się remontem podwórek, nasadzeniem zieleni lub urządzaniem placów zabaw, mogą ubiegać się o refundację zainwestowanych środków.

 

Zostaną doposażone istniejące deptaki. Przybędzie ławek, stojaków rowerowych oraz zieleni. Jeden z najbardziej reprezentacyjnych placów śródmieścia – pl. Wolności – ma się stać wielkim placem zabaw wzbogaconym o liczne wydarzenia kulturalne.

 

Władze Poznania zaalarmowane krytycznymi uwagami dotyczącymi sytuacji na Starym Rynku podjęły też działania prewencyjne, które mają zapobiec postępującej degradacji tego obszaru. Porozumiały się z Komendą Miejską Policji. Funkcjonariusze  wieczorami i nocą patrolują centrum i wystawiają mandaty za spożywanie alkoholu na ulicy.

 

Trzeba przyznać, że Poznań wyznaczył sobie bardzo ambitny plan i z ciekawością będziemy obserwować postępy w realizacji zamierzeń. Być może i tym razem stolica Wielkopolski potwierdzi, że jest gospodarna, pracowita i będzie przykładem dla innych miast borykających się z podobnym problemem.

Aby zapewnić prawidłowe działanie i wygląd niniejszego serwisu oraz aby go stale ulepszać, stosujemy takie technologie jak pliki cookie oraz usługi firm Adobe oraz Google. Ponieważ cenimy Twoją prywatność, prosimy o zgodę na wykorzystanie tych technologii.

Zgoda na wszystkie
Zgoda na wybrane