Uprawnionym do zgłaszania list kandydatów na radnych w wyborach do rad gmin są komitety wyborcze, które uzyskały od Państwowej Komisji Wyborczej lub od właściwego komisarza wyborczego postanowienie o przyjęciu zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego (art. 98 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. — Kodeks wyborczy – DzU nr 21, poz. 112, z późn. zm.). W przypadku komitetów wyborczych, które uzyskały postanowienie od komisarza wyborczego, mogą one zgłaszać listy kandydatów na obszarze wskazanym w tym postanowieniu.
Warunki zgłoszenia
Warunki zgłoszenia listy kandydatów na radnych w wyborach do rad gmin określa Kodeks wyborczy:
— komitet wyborczy może zgłosić w każdym okręgu wyborczym tylko jedną listę kandydatów (art. 425 § 1). W przypadku utworzenia koalicji wyborczej i powołania koalicyjnego komitetu wyborczego w celu zgłoszenia wspólnych list kandydatów do danej rady komitet wyborczy partii politycznej wchodzącej w skład koalicji nie może samodzielnie zgłaszać list kandydatów do tej rady, jeżeli w okręgu wyborczym została zgłoszona wspólna lista kandydatów;
— liczba kandydatów na liście może zawierać tylko jedno nazwisko (art. 425 § 2 pkt 1);
— kandydatem na radnego może być osoba wchodząca w skład komitetu wyborczego, w tym także pełnomocnik wyborczy i pełnomocnik finansowy, ponieważ przepisy Kodeksu wyborczego nie ustalają w tym zakresie żadnego zakazu;
— kandydat na radnego może jednocześnie kandydować w wyborach tylko do jednego organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego i może być zgłoszony tylko w jednym okręgu i tylko z jednej listy kandydatów (art. 370 § 2 i art. 425 § 4). Kodeks wyborczy nie zakazuje natomiast jednoczesnego kandydowania na radnego i na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta w tej samej lub innej gminie. W przypadku jednoczesnego wyboru tego samego kandydata na radnego i na wójta, jego mandat radnego wygasa z mocy prawa (art. 383 § 1 pkt 6);
— kandydatem na radnego może być osoba (obywatel polski i obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim) mająca prawo wybierania w tych wyborach i która:
a) najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat,
b) stale zamieszkuje na obszarze gminy, w której kandyduje (art. 11 § 1 pkt 5). Z przepisów Kodeksu wyborczego nie wynika natomiast obowiązek zamieszkiwania na obszarze okręgu wyborczego, w którym kandydat zostanie zgłoszony;
c) jest wpisana do stałego rejestru wyborców właściwego dla danej gminy.
Nie może być kandydatem osoba:
a) pozbawiona praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu,
b) pozbawiona praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu,
c) ubezwłasnowolniona prawomocnym orzeczeniem sądu,
d) skazana prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe,
e) wobec której wydano prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające utratę prawa wybieralności, o którym mowa w art. 21a ust. 2a ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. z 2013 r. poz. 1388).
Kandydatem nie może być również obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim, pozbawiony prawa wybieralności w państwie członkowskim Unii Europejskiej, którego jest obywatelem.
Posiadanie praw wyborczych ocenia się na dzień wyborów. W przypadku prawomocnego skazania na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe pozbawienie prawa wybieralności następuje na czas określony okresem ewidencjonowania w Krajowym Rejestrze Karnym. Oznacza to, że osoby wobec których zapadł taki wyrok nie mają biernego prawa wyborczego, tj. nie mogą kandydować, w okresie, w którym są wpisane do ewidencji Krajowego Rejestru Karnego;
— lista kandydatów powinna być poparta podpisami co najmniej 25 wyborców stale zamieszkałych w danej gminie. Wyborcy udzielający poparcia nie muszą natomiast stale zamieszkiwać na obszarze okręgu wyborczego, w którym zgłaszana jest lista kandydatów na radnych (art. 427 § 1 pkt 1). Wyborca może udzielić poparcia dowolnej liczbie list kandydatów, a udzielonego poparcia nie może wycofać (art. 427 § 2).
Z informacji dowiemy się również o zasadach zgłaszania listy kandydatów na radnych oraz co należy wskazać w takim zgłoszeniu.
Zgłoszenie listy kandydatów w każdym okręgu wyborczym powinno być poparte podpisami co najmniej 25 wyborców stale zamieszkałych w danej gminie.
W załącznikach do niniejszej „Informacji” Państwowa Komisja Wyborcza zamieszcza, do wykorzystania pomocniczo, wzory dokumentów związanych ze zgłoszeniem listy kandydatów na radnych. Można także skorzystać z edytora dokumentów, który zostanie udostępniony na stronie internetowej Państwowej Komisji Wyborczej www.pkw.gov.pl. W takim przypadku należy wypełnić formularz oraz wydrukować gotowe dokumenty, które po podpisaniu dostarcza się do właściwej gminnej komisji wyborczej.
Informacja pochodzi z dnia 30 czerwca 2014 r. (ZPOW-703-114/14).
