Mieszkania z ogrzewaniem elektrycznym, wykonanym w starej, nieefektywnej technologii poprzez przeróbkę pieców węglowych, są najczęściej położone w ścisłych centrach miast. Lokale te nierzadko usytuowane są w zabytkowych kamienicach. Standard tych mieszkań często jest niski, a efektywność energetyczna budynków okazuje się być zdecydowanie poniżej obowiązujących standardów. Przykładowo, według danych samorządu Wrocławia średni wiek komunalnych kamienic w tym mieście wynosi 95 lat.
Taki stan rzeczy generuje w okresie grzewczym bardzo wysokie koszty dla najemców mieszkań komunalnych, dotkniętych powyżej opisanym problemem. Z licznych skarg obywateli, napływających do samorządowców i parlamentarzystów, wynika, że ponoszone przez najemców koszty ogrzewania elektrycznego mieszkań w sezonie grzewczym sięgających nawet kilku tysięcy złotych.
Wielu spośród wspomnianych najemców nie korzysta z dodatku mieszkaniowego ani innych środków pomocy społecznej. Pomimo posiadania stałych dochodów, w okresie grzewczym nie są oni w stanie opłacić rachunków za energię elektryczną. Na skutek tego często mieszkańcy zmuszeni są do podejmowania różnych działań, mających uchronić ich przed odcięciem energii elektrycznej, w tym również do zaciągania niezwykle wysoko oprocentowanych, krótkoterminowych pożyczek pozabankowych.
W obecnym stanie prawnym nie istnieje podstawa prawna umożliwiająca udzielenie przez samorząd gminny pomocy obywatelom znajdującym się w opisanej wyżej sytuacji. Samorządowcy sygnalizują, że próby udzielenia mieszkańcom pomocy w sytuacji krytycznej narażają ich na odpowiedzialność z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych.
Celem przedłożonego projektu ustawy jest stworzenie podstawy prawnej, umożliwiającej samorządom udzielenie pomocy mieszkańcom. Wnioskodawcy nie precyzują formy ani zakresu takiej pomocy uznając, że decyzję w tej sprawie powinny podejmować samorządy. Na mocy innych przepisów ustawy o pomocy społecznej z 2 marca 2004 r. o pomocy społecznej (DzU 2017, poz. 1769 z późn. zm.), gminy posiadają możliwość udzielenia zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy w określonej przez siebie wysokości kwotowej lub procentowej.
