Zgodnie z nim, darmową pomoc prawną (na etapie przedsądowym) otrzyma obywatel uprawniony do otrzymywania pomocy społecznej zaś dostęp do informacji o prawie uzyska każdy obywatel. Projekt ustawy pozwala na wykorzystanie doświadczenia i dorobku organizacji pozarządowych zachowując wszystkie dotychczasowe formy świadczonej przez nie pomocy.
W skali całego kraju powstanie co najmniej 1549 punktów, w których nieodpłatnie będzie świadczona pomoc prawna przez adwokatów lub radców prawnych oraz 42 stanowiska na potrzeby udzielania informacji prawnej za pośrednictwem infolinii.
W udzielanie pomocy prawnej będą zaangażowane jednostki samorządu terytorialnego oraz prawnicze samorządy zawodowe.
Projektowany system będzie składał się z dwóch modułów: nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnej informacji prawnej.
Nieodpłatna pomoc prawna
Nieodpłatna pomoc prawna będzie przysługiwać osobie fizycznej, której w okresie roku poprzedzającego zwrócenie się o udzielenie pomocy prawnej zostało przyznane świadczenie z pomocy społecznej lub w sytuacjach nadzwyczajnych, która spełnia warunki przyznania takiego świadczenia.
Pomoc prawna będzie polegała na:
- poinformowaniu osoby uprawnionej o obowiązującym stanie prawnym, przysługujących jej uprawnieniach lub spoczywających na niej obowiązkach;
- wskazaniu osobie uprawnionej sposobu rozwiązania dotyczącego jej problemu prawnego;
- pomocy w sporządzeniu wymagającego wiedzy prawniczej projektu pisma w zakresie niezbędnym do udzielenia pomocy, z wyłączeniem pism procesowych w postępowaniach przygotowawczym lub sądowym i pism w postępowaniu sądowoadministracyjnym;
- sporządzeniu projektu pisma procesowego o zwolnienie od kosztów sądowych lub o ustanowienie pełnomocnika z urzędu.
Pomoc ta nie będzie natomiast obejmowała spraw z zakresu prawa podatkowego, celnego, dewizowego, handlowego i działalności gospodarczej, z wyjątkiem jej rozpoczynania.
W udzielanie pomocy prawnej będą zaangażowane jednostki samorządu terytorialnego oraz prawnicze samorządy zawodowe.
Powiat będzie zawierał porozumienie z gminami na obszarze tego powiatu w sprawie wykonywania zadania polegającego na udzielaniu pomocy prawnej, określające w szczególności:
- gminne lub powiatowe jednostki organizacyjne, w których będą usytuowane punkty pomocy prawnej;
- harmonogram wskazujący dni i godziny, w których będzie udzielana pomoc prawna;
- zasady współpracy w zakresie zapewnienia warunków lokalowych adwokatom i radcom prawnym udzielającym pomocy prawnej.
Powiat będzie również corocznie zawierał z okręgową radą adwokacką i radą okręgowej izby radców prawnych właściwymi dla siedziby władz powiatu porozumienie w sprawie udzielania pomocy prawnej na obszarze powiatu, określające w szczególności:
- liczbę adwokatów i radców prawnych, którzy będą udzielać pomocy prawnej na obszarze powiatu, z uwzględnieniem potrzeby zapewnienia równomiernego udziału adwokatów i radców prawnych w wykonywaniu tego zadania;
- zobowiązanie dziekanów okręgowej rady adwokackiej i rady okręgowej izby radców prawnych do imiennego wskazywania adwokatów i radców prawnych, z ewentualnym wskazaniem preferowanych dziedzin prawa, wyznaczonych do udzielania pomocy prawnej;
- szczegółowe zasady wynagradzania adwokatów i radców prawnych udzielających pomocy prawnej.
Pomocy prawnej będzie udzielał osobiście adwokat lub radca prawny na podstawie umowy zawartej z powiatem.
Nieodpłatna informacja prawna
Nieodpłatna informacja prawna będzie przysługiwać osobom fizycznym. Obywatel uzyska informację o obowiązujących aktach normatywnych regulujących przedstawione zagadnienie, sposobach uzyskania pomocy prawnej lub innego rodzaju pomocy dotyczącej rozwiązania problemów prawnych.
Wojewoda będzie prowadzić wojewódzkie centrum informacji prawnej wchodzące w skład urzędu wojewódzkiego. W wojewódzkim centrum informacji prawnej będzie prowadzona obsługa infolinii, za której pośrednictwem będzie udzielana informacja prawna.
Organizację usługi telekomunikacyjnej w zakresie infolinii zapewni Minister Sprawiedliwości. Realizację zadania polegającego na udzielaniu informacji prawnej w wojewódzkim centrum informacji prawnej wojewoda powierzy organizacji pozarządowej, wyłanianej corocznie w otwartym konkursie ofert.
