Z dniem 1 stycznia 2009 r., tj. z dniem wejścia w życie ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (tekst jedn. DzU z 2014 r. poz. 1202 z późn. zm.), dalej: „u.p.s.” ustawodawca wprowadził obowiązek utworzenia na wszystkich trzech szczeblach samorządu terytorialnego stanowiska sekretarza (odpowiednio: sekretarza gminy, sekretarza powiatu i sekretarza województwa). Na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów prawa w tym zakresie – tj. na podstawie ustawy z 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych – powoływanie sekretarza było fakultatywne.
Jednocześnie wraz z wprowadzeniem nowego aktu prawnego o charakterze ustawowym, regulującego w sposób (co do zasady) kompleksowy status prawny pracowników samorządowych, zmieniono sposób zatrudniania sekretarzy z powołania na umowę o pracę, ograniczając tym samym kompetencję organu uchwałodawczego JST w tym zakresie. Poprzednio obowiązujące uregulowanie kwestii powoływania (i odwoływania) sekretarza powodowało konieczność wypracowania pewnego rodzaju „kompromisu” i pełnej współpracy organu uchwałodawczego z organem wykonawczym w zakresie zarówno powoływania, jak i odwoływania sekretarza. Kwestia ta stała się szczególnie istotna po dokonaniu w 2002 roku zmiany trybu wyboru organu wykonawczego gminy i częściowego „uniezależnienia” go od organu uchwałodawczego. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) wybierany w wyborach bezpośrednich, nie mając zagwarantowanej ustawowo większości w radzie gminy (radzie miejskiej, radzie miasta) nie miał gwarancji, iż zgłoszona przez niego kandydatura na funkcję sekretarza zyska akceptację rady. Wymagało to znalezienia (przedstawienia) kandydata spełniającego warunki ustawowe, który byłby akceptowalny przez radę. Tym samym sekretarz stawał się „przedmiotem” bieżącej gry politycznej w gminie. Obecnie to organ wykonawczy JST (w przypadku gminy, a w przypadku powiatu i województwa – przewodniczący organu wykonawczego danej JST) uzyskał wyłączne uprawnienie do nawiązywania (oraz rozwiązywania) stosunku pracy z sekretarzem, bez jakiejkolwiek bezpośredniej roli organu stanowiącego.
Motywy dokonania ww. zmian przedstawione zostały w uzasadnieniu do projektu ustawy o pracownikach samorządowych. Wskazano w nim, że poprzednio obowiązująca ustawa w tym zakresie zawierała szereg mankamentów, zwłaszcza w kontekście braku jednoznacznego uregulowania statusu sekretarza, nieokreślenia katalogu jego zadań i kompetencji, braku obowiązku jego powoływania w każdej JST oraz braku wskazania niezbędnych wymogów kwalifikacyjnych na to stanowisko. Zdaniem projektodawców czyniło to funkcję sekretarza w wielu przypadkach polityczną, a nie jak w założeniach reformy administracji samorządowej – gwaranta jakości i ciągłości pracy urzędu (patrz: druk nr 752 Sejmu RP VI kadencji). Tym samym w nowej ustawie wyraźne wskazano m.in. właśnie na konieczność spełnienia przesłanki apolityczności osoby powołanej na stanowisko sekretarza. Zgodnie bowiem z art. 5 ust. 5 u.p.s. sekretarz nie ma prawa tworzenia partii politycznych ani przynależności do nich.
W dalszej części artykułu analizie poddane zostaną zapisy ustawowe dotyczące sekretarza gminy, aczkolwiek uwagi te, co do zasady, należy odnieść również do sekretarza powiatu oraz sekretarza województwa. Ewentualne różnice wynikające z odmienności uregulowania tychże stanowisk w samorządowych ustawach ustrojowych będą wyraźnie wskazywane.
Sekretarz gminy, nazywany często „pierwszym urzędnikiem gminy”, jest jednym z dwóch (obok skarbnika gminy) obligatoryjnych stanowisk urzędniczych w gminie, o których wprost stanowią przepisy ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. DzU z 2016 r. poz. 446), dalej: „u.s.g.”. Należy jednak pamiętać, że sekretarz nie jest organem gminy – organami tymi są bowiem wyłącznie wójt (burmistrz, prezydent miasta) jako organ wykonawczy oraz rada gminy (rada miejska, rada miasta) jako organ stanowiący i kontrolny. Oprócz przepisów wspomnianej już ustawy ustrojowej pozycję prawną sekretarza gminy regulują w głównej mierze wskazywane już przepisy u.p.s.
Wymagania kwalifikacyjne
Analizując kwestię niezależności politycznej sekretarza, nie należy zapominać o wymaganiach kwalifikacyjnych nałożonych przez ustawodawcę na osobę chcącą objąć to stanowisko i o ciążących na osobie pełniącej już tę funkcję prawach i obowiązkach. Rozważania na ten temat rozpocząć należy od wskazania na obowiązek spełnienia określonych wymagań kwalifikacyjnych, aby móc zajmować to stanowisko, zaliczane do kategorii kierowniczych stanowisk urzędniczych (co potwierdza również uwzględnienie stanowiska sekretarza w kategorii kierowniczych stanowisk urzędniczych w rozporządzeniu Rady Ministrów z 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych). Ww. wymagania zostały zawarte przez ustawodawcę w przepisach u.p.s. I tak, zgodnie z art. 5 ust. 2 u.p.s. na stanowisku sekretarza może być zatrudniona osoba posiadająca co najmniej czteroletni staż pracy na stanowisku urzędniczym w jednostkach, o których mowa w art. 2, w tym co najmniej dwuletni staż pracy na kierowniczym stanowisku urzędniczym w tych jednostkach lub osoba posiadająca co najmniej czteroletni staż pracy na stanowisku urzędniczym w jednostkach, o których mowa w art. 2, oraz co najmniej dwuletni staż pracy na kierowniczym stanowisku urzędniczym w innych jednostkach sektora finansów publicznych. Jednostki, o których mowa w art. 2 u.p.s. to urzędy marszałkowskie, wojewódzkie samorządowe jednostki organizacyjne, starostwa powiatowe, powiatowe jednostki organizacyjne, urzędy gmin, jednostki pomocnicze gmin, gminne jednostki budżetowe i samorządowe zakłady budżetowe, biura (ich odpowiedniki) związków jednostek samorządu terytorialnego, samorządowe zakłady budżetowe utworzone przez te związki oraz biura (ich odpowiedniki) jednostek administracyjnych jednostek samorządu terytorialnego.
Jednocześnie w art. 6 u.p.s. ustawodawca wskazał ogólne wymagania, jakie muszą spełniać wszyscy pracownicy samorządowi (ust. 1) oraz dodatkowe wymagania, jakie muszą spełniać pracownicy samorządowi zatrudniani na podstawie umowy o pracę na kierowniczym stanowisku urzędniczym (ust. 3 i 4). Wymaganiami tymi są: obywatelstwo polskie, pełna zdolność do czynności prawnych, pełnia praw publicznych i posiadanie kwalifikacji zawodowych wymaganych do wykonywania pracy na stanowisku sekretarza (ust. 1), nieskazanie prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe i nieposzlakowana opinia (ust. 3) oraz co najmniej trzyletni staż pracy lub wykonywanie przez co najmniej 3 lata działalności gospodarczej o charakterze zgodnym z wymaganiami na stanowisku sekretarza i wykształcenie wyższe pierwszego lub drugiego stopnia w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wyższym (ust. 4).
Powyższe wymagania kwalifikacyjne dotyczą jednak wyłącznie osób zatrudnianych na stanowisku sekretarza od 1 stycznia 2009 r. Osoby zatrudnione wcześniej, które nie spełniają tych wymagań, stosownie do art. 53 ust. 4 u.p.s., mogą być nadal zatrudnione na dotychczasowych stanowiskach. Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że sekretarz gminy jest jednym z nielicznych stanowisk (obok m.in. skarbnika), których obsadzenie wymaga spełnienia tylu wymagań. Takich wymagań ustawodawca nie zdecydował się z kolei wprowadzić chociażby do obejmowania stanowisk o charakterze politycznym, jak stanowisko wójta (burmistrza, prezydenta miasta).
Prawa i obowiązki sekretarza
Co prawda przepisy określające prawa i obowiązki sekretarza są lakoniczne, lecz można na ich podstawie przedstawić ich ogólny zarys. I tak, zgodnie z art. 5 ust. 4 u.p.s., kierownik urzędu może upoważnić sekretarza do wykonywania w jego imieniu zadań, w szczególności z zakresu zapewnienia właściwej organizacji pracy urzędu oraz realizowania polityki zarządzania zasobami ludzkimi. Analizując brzmienie tego przepisu, nie sposób nie dojść do wniosku, że stanowi on częściowo modyfikację przepisu art. 33 ust. 4 u.s.g. Zgodnie bowiem z tym przepisem wójt może powierzyć prowadzenie określonych spraw gminy w swoim imieniu zastępcy wójta lub sekretarzowi gminy. Odpowiednika tego przepisu nie ma w pozostałych dwóch ustawach samorządowych.
Analiza art. 5 ust. 4 u.p.s. prowadzi do wniosku, że zakres praw i obowiązków sekretarza może być bardzo szeroki, a zależeć będzie wyłącznie od tego, jaki zakres zadań zostanie mu przekazany przez wójta będącego kierownikiem urzędu gminy.
W tym miejscu zwrócić należy uwagę również na art. 8 ust. 2 u.p.s., w którym ustawodawca wskazał, że czynności z zakresu prawa pracy wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), związane z nawiązaniem i rozwiązaniem stosunku pracy, wykonuje przewodniczący rady gminy, a pozostałe czynności – wyznaczona przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) osoba zastępująca lub sekretarz gminy, z tym że wynagrodzenie wójta ustala rada gminy w drodze uchwały. Tym samym sekretarz gminy może (ale nie musi) zostać upoważniony przez wójta do wykonywania względem niego czynności z zakresu prawa pracy, z wyłączeniem nawiązywania i rozwiązywania stosunku pracy oraz ustalania wynagrodzenia.
Nie należy zapominać również o art. 39 ust. 2 u.s.g., w którym wskazano, że wójt może upoważnić swoich zastępców lub innych pracowników urzędu gminy (a więc również sekretarza) do wydawania decyzji administracyjnych w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej w imieniu wójta.
Podsumowując niniejszą część rozważań wskazać warto, za B. Dolnickim, że „uprawnienia sekretarza dotyczące urzędu mają przede wszystkim charakter organizacyjno-techniczny” (B. Dolnicki, Pozycja prawna sekretarza i skarbnika w jednostkach samorządu terytorialnego [w:] S. Pikulski (red.), W. Pływaczewski (red.), J. Dobkowski (red.), Przemiany doktrynalne i systemowe prawa publicznego. Studia dedykowane prof. Wincentemu Bednarkowi, Olsztyn 2002, s. 106), a pozostałe uprawnienia muszą wynikać bezpośrednio z przyznanych mu przez wójta zadań. Tym samym wskazać należy, że w zakresie zadań wykonywanych przez sekretarza widać jego bardzo silną zależność od organu wykonawczego, który może zarówno rozszerzyć ten katalog, czyniąc stanowisko sekretarza bardzo silnym i wpływowym, albo zmniejszyć, marginalizując pozycję sekretarza w strukturze samorządowej danego szczebla JST.
Niezależność polityczna jako apolityczność
Zgodnie z definicją zawartą w słowniku języka polskiego, osoba apolityczna to osoba niebiorąca udziału w życiu politycznym, nieinteresująca się polityką. Ustawodawca już w art. 1 u.p.s. wskazał, że wszyscy pracownicy samorządowi (a więc również osoby pełniące funkcje organu wykonawczego JST bądź członka tego organu) zobowiązani są do wykonywania swoich zadań w sposób zawodowy, rzetelny i bezstronny. Wyłącznie w odniesieniu do sekretarza gminy, w art. 5 ust. 5 u.p.s. zdecydowano się na wprowadzenie dodatkowego wymogu jego „apolityczności”. Zgodnie bowiem z tym przepisem sekretarz nie ma prawa tworzenia partii politycznych ani przynależności do nich. Przepis ten nie oznacza jednak, że sekretarz gminy nie ma prawa do głoszenia czy też nawet samego posiadania jakichkolwiek poglądów politycznych. Określona w art. 5 ust. 5 u.p.s. apolityczność nie może być rozumiana w sposób rozszerzający, bowiem możliwość brania czynnego udziału w życiu politycznym jest jednym z zagwarantowanych w Konstytucji RP praw każdego obywatela. Z brzmienia tego przepisu wyraźnie wynika, że nałożony przez ustawodawcę na sekretarza zakaz dotyczy tylko tworzenia i przynależności do partii politycznych. O tym, czy mamy do czynienia z partią polityczną przesądzają przepisy ustawy z 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (tekst jedn. DzU z 2011 r. nr 155, poz. 924 z późn. zm.), a zwłaszcza jej art. 1 zawierający wyjaśnienie tego pojęcia oraz art. 11 wprowadzający obowiązek zgłoszenia do ewidencji partii politycznych.
Jak wskazuje A. Szewc na ww. przepis art. 5 ust. 5 u.p.s. „trzeba patrzeć przez pryzmat praw i wolności człowieka i obywatela w demokratycznym państwie prawnym, przyznanych i gwarantowanych przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej” (A. Szewc, Apolityczność sekretarza, „Wspólnota” 2011, nr 7, s. 22). Wśród tych praw znajduje się m.in. prawo zrzeszania się, w tym prawo tworzenia i przynależności do partii politycznych. Dlatego też, tak jak zostało już wskazane, zakazy dotyczące konstytucyjnych praw nie mogą być interpretowane rozszerzająco, a wręcz muszą być interpretowane w sposób ścisły. W związku z tym, mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, że nie można nie tylko zakazać sekretarzowi startowania w wyborach samorządowych, ale również nie można zakazać mu prawa do posiadania własnych poglądów politycznych.
Jednocześnie wskazać należy, że nie ma żadnych przeszkód prawnych w tym, aby osoba pełniąca funkcję sekretarza gminy jednocześnie była np. posłem, senatorem czy nawet radnym organu uchwałodawczego innej JST. Niedopuszczalne jest jedynie bycie radnym w gminie, w której jest się sekretarzem. Wynika to z art. 24a ust. 1 u.s.g., który stanowi, że z radnym nie może być nawiązany stosunek pracy w urzędzie gminy, w której radny uzyskał mandat. Tym samym dopuszczalna jest np. sytuacja, w której sekretarz gminy jest radnym powiatu.
Mając powyższe na uwadze, stwierdzić jednocześnie należy, że zakazem wynikającym z art. 5 ust. 5 u.p.s. nie jest objęta również przynależność sekretarza do klubu radnych działającego w organie uchwałodawczym JST, w której sprawuje on mandat radnego.
Również w orzecznictwie sądów administracyjnych wskazuje się, że przepis art. 5 ust. 5 u.p.s. nie nakazuje sekretarzowi całkowitej apolityczności, rozumianej jako wyzbycie się wszelkich poglądów i sympatii politycznych oraz ich ewentualnego wyrażania na zewnątrz, bowiem zakazuje on wyłącznie „tworzenia partii politycznych” i „przynależności do nich”. Sam fakt przynależności osoby piastującej stanowisko sekretarza do określonego klubu radnych nie prowadzi zdaniem sądów administracyjnych do naruszenia zakazu wynikającego z ww. przepisu (zob.: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 6 września 2011 r., sygn. III SA/Wr 294/11, prawomocny, CBOSA).
Wyrażony w art. 5 ust. 5 u.p.s. nakaz apolityczności osoby pełniącej funkcję sekretarza nie dotyczy również możliwości przynależności takiej osoby do stowarzyszeń, w tym zasiadania w ich władzach. Należy mieć jedynie na uwadze, że stowarzyszenie takie, stosownie do przepisów antykorupcyjnych zawartych w ustawie z 17 listopada 2006 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (tekst jedn. DzU z 2006 r. Nr 216, poz. 1584 z późn. zm.), nie może prowadzić działalności gospodarczej.
W toku niniejszych rozważań wskazać również należy, że w przypadku osoby należącej do partii politycznej, która ma zostać sekretarzem, niewystarczające jest zawieszenie jej członkostwa w tejże partii, bowiem z przepisu art. 5 ust. 5 u.p.s. wypływa całkowity zakaz przynależności do partii. Takie stanowisko podziela również A. Stec w przywoływanym powyżej opracowaniu.
Podsumowując niniejszy punkt, wskazać należy, że analizując obowiązek zachowania apolityczności przez sekretarza, nie sposób nie zauważyć na jego iluzoryczny charakter. Ustawodawca nie wskazuje bowiem obowiązku braku przynależności do partii politycznych przez pewien okres czasu przed i po pełnieniu funkcji sekretarza, wskazując jedynie, że niedopuszczalne jest bycie członkiem partii politycznej podczas zajmowania stanowiska sekretarza. Tym samym w praktyce nie ma jakichkolwiek przeszkód, aby osoba będąca członkiem partii politycznej, chcąc zostać sekretarzem wystąpiła z tejże partii, aby następnie, zaraz po zakończeniu pracy na stanowisku sekretarza, ponownie do niej przystąpiła.
Zastanawiać może również brak podobnych zapisów (tj. nakazu apolityczności) w stosunku do innych pracowników samorządowych, zwłaszcza tych zatrudnionych na kierowniczych stanowiskach urzędniczych. W odniesieniu do nich występuje wyłącznie wspominany już, wyrażony w art. 1 u.p.s., obowiązek wykonywania swoich zadań w sposób zawodowy, rzetelny i bezstronny.
Niezależność polityczna jako podporządkowanie
Jak już zostało na wstępie niniejszego opracowania wskazane, z dniem 1 stycznia 2009 r. rada gminy utraciła na rzecz wójta uprawnienia do powoływania oraz odwoływania sekretarza gminy. Tym samym na podstawie obecnie obowiązujących przepisy prawa regulujących zasady i tryb funkcjonowania sekretarza brak jest podstaw do twierdzenia o jego podległości organowi uchwałodawczemu. W konsekwencji brak jest możliwości nakładania na sekretarza jakichkolwiek obowiązków przez radę gminy. W związku z tym uznać należy, że ewentualne odmienne uregulowania, np. w statucie gminy, należy uznać za podjęte bez podstawy prawnej, co może skutkować stwierdzeniem ich nieważności przez właściwe organy – wojewodę lub sądy administracyjne (zob.: M. Karciarz, M. Kiełbus, Sekretarz a rada gminy – wzajemne relacje i powiązania, „Wspólnota” 2015, nr 11, s. 41).
Z założenia osoba pełniąca funkcję sekretarza miała być osobą posiadającą szczególne kwalifikacje i wyspecjalizowaną, będącą wspominanym już „pierwszym urzędnikiem gminy”, która oprócz swoich zadań, będzie również swoistym łącznikiem pomiędzy następującymi po sobie osobami pełniącymi funkcje organu wykonawczego gminy. Należy bowiem zaznaczyć, że stanowisko sekretarza nie jest kadencyjne, a co oznacza, że wraz z końcem kadencji danego wójta nie następuje zakończenie kadencji sekretarza, tak jak to ma miejsce np. w przypadku zastępców wójta. M.in. z tego też powodu, wyłącznie w odniesieniu do sekretarzy wprowadzono nakaz apolityczności oraz zmieniono sposób ich zatrudniania z powołania na umowę o pracę, marginalizując przy tym rolę organu uchwałodawczego gminy.
W art. 5 ust. 3 u.p.s. zostało wprost wskazane przez ustawodawcę, że sekretarz podlega bezpośrednio kierownikowi urzędu (a więc: wójtowi, burmistrzowi, prezydentowi miasta). Jednocześnie w art. 7 pkt 1 u.p.s. wskazano, że czynności w sprawach z zakresu prawa pracy wobec sekretarza gminy wykonuje właśnie organ wykonawczy gminy (a nie organ uchwałodawczy czy jego organy wewnętrzne). Także w cytowanym już przepisie art. 33 ust. 4 u.s.g. wprost wskazano, że to wyłącznie wójt może powierzyć prowadzenie określonych spraw gminy w swoim imieniu m.in. właśnie sekretarzowi.
W tym miejscu na marginesie wskazać należy na odmienne regulacje dotyczące sekretarzy zawarte w pozostałych ustawach samorządowych, a więc w ustawie z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jedn. DzU z 2015 r. poz. 1445 z późn. zm.), dalej: „u.s.p.” oraz w ustawie z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (tekst jedn. DzU z 2016 r. poz. 486 z późn. zm.), dalej: „u.s.w.”, które również wskazują na brak podporządkowania sekretarza JST organowi uchwałodawczemu tej jednostki. Zarówno w przypadku u.s.p., jak i u.s.w. ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie przepisu odpowiadającego treścią powoływanemu już przepisowi art. 33 ust. 4 u.s.g. W przypadku przepisów u.s.p. wprowadzono natomiast przepis stanowiący, że sekretarz powiatu uczestniczy w pracach zarządu powiatu oraz może uczestniczyć (ale nie musi) w obradach rady powiatu i jej komisji z głosem doradczym (art. 37 ust. 2 u.s.p.).
Analogicznych (podobnych) rozwiązań ustawodawca nie wprowadził do przepisów u.s.g. i u.s.w. Zasadne wydaje się jednak stwierdzenie, że dopuszczalne jest zawarcie podobnych zapisów (ale również wyłącznie jako uprawnienia, a nie obowiązku!) w statucie danej jednostki samorządu terytorialnego (zob.: M. Karciarz, M. Kiełbus, Sekretarz a rada gminy – wzajemne relacje i powiązania, „Wspólnota” 2015, nr 11, s. 42).
Jednocześnie, mając powyższe na uwadze, zwłaszcza w kontekście więzi podporządkowania sekretarza na dowolnym szczeblu JST, za niedopuszczalne uznać należy formułowanie jakichkolwiek dodatkowych, nieprzewidzianych przepisami prawa obowiązków, takich np. jak obowiązek uczestniczenia w sesjach organu uchwałodawczego danej JST czy też posiedzeniach poszczególnych komisji. Z uwagi na to, że sekretarz służbowo podlega wyłącznie organowi wykonawczemu danej JST (przewodniczącemu kolegialnego organu wykonawczego), taki obowiązek uczestniczenia w sesjach mógłby zostać nałożony wyłącznie przez ten organ.
Podsumowanie
Pozycja prawna sekretarzy jednostek samorządu terytorialnego, pomimo obligatoryjności powołania tego stanowiska na wszystkich szczeblach samorządu terytorialnego, nie jest jednolita. Jak zostało wykazane w niniejszym opracowaniu, uprawnienia, jakie posiada sekretarz, uzależnione są od wielu czynników, które to z kolei zależą w głównej mierze od organu wykonawczego danej JST (ewentualnie – w przypadku organu kolegialnego – od przewodniczącego organu wykonawczego) i uprawnień, jakie zostaną przez niego przekazane sekretarzowi.
Analizując kwestie związane z niezależnością sekretarza, nie należy zapominać również o nałożonym na niego obowiązku „apolityczności”, który dotyczy jednakże wyłącznie zakazu tworzenia partii politycznych oraz przynależności do nich. Wszystkie pozostałe elementy tzw. „życia politycznego” sekretarza są jak najbardziej dopuszczalne. Oznacza to, że nie można zabronić sekretarzowi wyrażania swoich poglądów politycznych czy też nawet samego ich posiadania, regulując takie kwestie, czy to w aktach prawa miejscowego o charakterze statutowym (albo organizacyjno-porządkowym), czy też w umowie o pracę. Dopuszczalne jest natomiast, aby sekretarz danej JST należał do funkcjonującego klubu radnych w innej JST, w której uzyskał mandat.
Co istotne, ustawodawca wprowadzając obowiązek „apolityczności” sekretarza zapomniał, analogicznie do innych zakazów, w sposób wyraźny wskazać sankcji (np. utrata stanowiska) za jego naruszenie. Tym samym rozważyć należy, czy w takim przypadku sankcją za naruszenie zakazu przynależności do partii politycznych będzie chociażby możliwość uznania takiego czynu przez wójta za ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, czego konsekwencją będzie rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (zob.: art. 52 kodeksu pracy, który to stosujemy w związku z odesłaniem zawartym w art. 43 ust. 1 u.p.s.).
Tym samym, podsumowując tytułową niezależność polityczną, stwierdzić należy, że pomimo dość szerokiej swobody politycznej przyznanej mu przez ustawodawcę, sekretarz jest w niej ograniczany chociażby przez zależność służbową niewątpliwie politycznemu organowi, jakim jest wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta czy marszałek województwa.
Ten i wiele innych tematów prawnych będzie omawianych podczas III Ogólnopolskiego Seminarium Sekretarzy, które odbędzie się w Łodzi, w dniach 16-17 czerwca 2016 r.
