Na rok przed wyborami samorządowymi i w trakcie wprowadzania tzw. sieci szpitali trudno wskazać bardziej wymagający obszar, niż ochrona zdrowia. Zwiększenie finansowania centralnego służby zdrowia nie nadąża za wzrostem potrzeb pacjentów. Społeczeństwo nie tylko się starzeje, ale także coraz częściej domaga się lepszych warunków opieki i jakości terapii. Terminy takie, jak dobra praktyka kliniczna, standard postępowania czy rekomendacje towarzystw naukowych wchodzą na stałe do powszechnego języka. Dzieje się tak nie tyle dzięki internetowi, ale przede wszystkim dzięki dobrze wykształconej i profesjonalnej kadrze medycznej, która konsekwentnie edukuje pacjentów w zakresie ich praw i możliwości terapeutycznych.
Jednocześnie dzięki mechanizmom dopłat do podwyższonego standardu w opiece transgranicznej rośnie świadomość w zakresie prawa wyboru rodzaju technologii medycznych, które dla pacjenta stają się finansowo osiągalne, jak ma to miejsce na przykład w leczeniu zaćmy. Jeśli dodać do tego troskę rodzin o zdrowie dzieci, rysuje się obraz społeczeństwa, którego potrzeby zdrowotne rosną nie tylko w wyniku zmian demograficznych i epidemiologicznych, ale także w efekcie zwiększającej się świadomości potencjału, jaki daje nowoczesna medycyna.
Nadzwyczajne działania i nowe obowiązki
Państwo potrzebuje zdrowego społeczeństwa. Jest w stanie osiągnąć nadzwyczajne tempo wzrostu gospodarczego i innowacji tylko wtedy, gdy ludzie są zdolni do efektywnej pracy i rozwoju osobistego. Choroba wyłącza z życia zawodowego. Jeśli sami chorujemy, nie jesteśmy zdolni do pracy lub wartość naszej pracy jest zdegradowana. Jeśli chorują nasi najbliżsi – dzieci, rodzice – praca w naturalny sposób przechodzi na plan dalszy. Koszty tego ponoszą w pierwszej kolejności pracodawcy, a następnie budżet państwa.
Zmiany muszą więc nastąpić w dwu obszarach – koordynacji polityki zdrowotnej i społecznej w zakresie doboru optymalnych terapii i ograniczania czasu niezdolności do pracy oraz w programach profilaktyki zdrowotnej pozwalających oddalić prawdopodobieństwo zachorowania, a także podjąć leczenie, nim choroba się rozwinie, a koszt terapii stanie się zaporowy. To wymaga nie tylko pieniędzy, ale i nowego ładu publicznego w obszarze pracy i zdrowia.
Presję na samorząd wywiera także nowe prawodawstwo. Ustawa o działalności leczniczej i sieci szpitali powoduje, że samorząd może nie mieć innego wyjścia i faktycznie zacznie kupować usługi zdrowotne bezpośrednio u własnych podmiotów, czyli równolegle do Narodowego Funduszu Zdrowia finansować świadczenia medyczne. To, co było tylko opcją określoną w ustawie, może stać się codziennością. Szpitale nie były budowane w Polsce zgodnie z logiką map potrzeb zdrowotnych. Finansowany ze środków unijnych źle skoordynowany rozwój infrastruktury medycznej zamiast korygować dysproporcje, tylko wzmocnił błędy planistyczne minionego stulecia. Jeśli rządowi nie zabraknie determinacji, sieć szpitali wprowadzi napięcia, które kompensować będą musiały samorządy.
A to nie wszystko. Pozostają oczekiwania finansowe i organizacyjne kadr medycznych oraz ich brak. Tymczasem za chwilę nie będzie takich pieniędzy, aby przyciągnąć profesjonalistów medycznych, bo ich po prostu nie będzie. Już dziś nie ma możliwości nadrobienia braków w kadrze pielęgniarskiej, która przechodzi na emeryturę, gdyż nie ma wystarczającej liczby miejsc, gdzie można kształcić się w tym zawodzie. Nie pomaga przeciągająca się dyskusja o zawodach pomocniczych oraz brak refleksji, że jeśli chcemy zatrudniać specjalistów z zagranicy, podobnie jak robiła Wielka Brytania w stosunku do nas, to musimy oferować szerokie programy społeczne i asymilacyjne, aby zachęcić migrujących do Polski profesjonalistów medycznych do pozostania w naszym kraju. Nie inaczej jest z lekarzami – w niektórych specjalnościach niedobory specjalistów są już na granicy bezpieczeństwa zdrowotnego. Kto inny, jak nie samorząd, będzie musiał ponieść koszt nadzwyczajnych działań, aby ratować sytuację zdrowotną na swoim terenie? Czy budżet centralny, nawet patrząc optymistycznie na deklarowane wzrosty, jest w stanie sprostać tej społecznej rewolucji?
Razem rozwiążmy problemy
Starzenie się populacji, rozwój kapitału ludzkiego i wzrost liczby narodzin – to kluczowe tematy Samorządowego Forum Zdrowia 2017, które odbędzie się 5–6 października w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach. Forum, choć jest jedną z 15 konferencji tematycznych XV Samorządowego Forum Kapitału i Finansów, to w tym roku zajmuje szczególne miejsce. Wyzwania stojące przed samorządami w ochronie zdrowia wymagają z jednej strony decyzji kierunkowych, a z drugiej wskazania dobrych praktyk oraz optymalnych metodologii i technik ich implementacji. Odpowiadać temu będzie dyskusja w trakcie Forum.
Samorządowe Forum Zdrowia jest adresowane przede wszystkim do przedstawicieli samorządu odpowiedzialnych za tworzenie polityki zdrowotnej i społecznej, wyznaczanie kierunków i kształtowanie budżetu. W sposób naturalny jest także miejscem wymiany poglądów tych, którzy są odpowiedzialni za realizację zadań – dyrektorów i kadry kierowniczej szpitali, domów opieki. Wśród partnerów do dyskusji będą przedstawiciele środowisk pacjenckich, lekarskich i pielęgniarskich, ekonomiści, eksperci specjalizujący się w organizacji ochrony zdrowia, zdrowiu publicznym. Członek Rady Programowej Samorządowego Forum Zdrowia dr Maciej Hamankiewicz, prezes Naczelnej Izby Lekarskiej, który objął wydarzenie patronatem, zauważa, że Samorządowe Forum Zdrowia będzie doskonałą okazją do rozmowy na temat tego, z jakimi problemami samorządowcy najczęściej mierzą się w codziennej pracy.
Forum szeroko zakreśla obszar dyskusji, ale wskazuje też problemy o priorytetowym znaczeniu. Wybór przez samorządy optymalnych działań nie jest oczywisty. Wymaga określenia kierunków, identyfikacji zrównoważonych rozwiązań i wskazania efektywnych źródeł finansowania. Samorządowe Forum Zdrowia stara się odpowiedzieć na oczekiwania uczestników XV Samorządowego Forum Kapitału i Finansów. Zapraszam Państwa do udziału w tym szczególnym wydarzeniu.
Problematyka Samorządowego Forum Zdrowia
Pierwszy dzień poświęcony zostanie dyskusji strategicznej, a uczestnicy zmierzą się z takimi tematami:
– Samorządowy budżet zdrowia dziś i jutro, czyli jak sprostać wyzwaniom i oczekiwaniom?
– Ochrona zdrowia i opieka społeczna – razem, czy osobno, czyli jak leczyć i zapobiegać, aby jak najlepiej spożytkować środki publiczne z perspektywy rządu i samorządu?
– Współpraca czy konkurencja, czyli jak kształtować relacje między JST w zakresie łączenia szpitali, doboru i promocji kadr, tworzenia centrów usług wspólnych czy finansowania opieki specjalistycznej?
Dzień drugi to rozmowa o dobrych praktykach i wymiana doświadczeń. W programie znajdą się następujące zagadnienia:
– Polityka personalna w ochronie zdrowia – jak wybierać, motywować i wynagradzać profesjonalne kadry medyczne i zarządcze?
– Jak zapewnić płynność finansową w dobie rosnących wyzwań?
– Jak sprostać wyzwaniom organizacyjnym i finansowym nowej medycyny szkolnej?
– Szczepienia i profilaktyka zdrowotna – jak optymalnie wykorzystać środki publiczne?
– E-zdrowie – jak efektywnie diagnozować, leczyć, koordynować opiekę z wykorzystaniem telemedycyny i teleopieki?
– Jak wyposażyć szpital, aby miało to sens ekonomiczny i użytkowy?
*doktor nauk technicznych, ekspert ochrony zdrowia, prezes Instytutu Zdrowia i Demokracji, który współorganizuje Samorządowe Forum Zdrowia
