Zgodnie z art. 51 ust. 2 Konstytucji RP władze publiczne nie mogą pozyskiwać, gromadzić i udostępniać innych informacji o obywatelach niż niezbędne w demokratycznym państwie prawnym. Zdaniem Fundacji Panoptykon, która zajmuje się ochroną prywatności i autonomii informacyjnej, autorzy projektu założeń do ustawy o rewitalizacji, przewidując możliwość pozyskiwania przez gminy szeregu danych, nie wykazali, że dane te rzeczywiście będą gminom niezbędne.
Przypomnijmy, że przygotowany przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju projekt założeń projektu ustawy o rewitalizacji zakłada wyposażenie gmin w narzędzia pozwalające na uzyskiwanie od administracji państwowej informacji i danych „niezbędnych do przygotowania i realizacji programów rewitalizacji, w szczególności danych z zakresu demografii, bezpieczeństwa, rynku pracy, polityki społecznej, działalności gospodarczej i aktywności społecznej i in.”
W założeniach zamieszczona została również tabela przedstawiająca zakres oraz źródła pozyskiwania danych na potrzeby gminnych programów rewitalizacji. Jednocześnie autorzy projektu zaznaczyli, że na podstawie przyszłej ustawy gminy uzyskają dostęp co najmniej do wskazanych danych. Oznacza to, że możliwe jest dalsze rozszerzenie katalogu danych, po które będą mogły sięgać gminy. Projektodawcy wskazują przy tym, że „przepisy w tym zakresie nie naruszą regulacji z zakresu ochrony danych osobowych oraz tajemnicy statystycznej, zwłaszcza w zakresie danych wrażliwych”.
Fundacja Panoptykon zwraca jednak uwagę, że uzyskiwane z różnych źródeł dane mieszkańców obszaru, który poddany zostanie rewitalizacji, pozwolą na stworzenie rozbudowanych profili konkretnych osób i ich łatwą identyfikację. W konsekwencji osoby postronne – np. pracujące nad planem rewitalizacji lub się z nim zapoznające – będą w stanie poznać sytuację życiową danej osoby, co stanowi wyraźną ingerencję w jej prywatność. Z tego względu założenia, zdaniem fundacji Panoptykon, powinny zawierać zamknięty katalog danych, do których dostęp mogą uzyskać organy gminy na potrzeby przyjęcia i realizacji gminnego programu rewitalizacji.
Co więcej, w odniesieniu do każdego rodzaju danych należy uzasadnić, dlaczego uzyskanie dostępu do nich jest niezbędne, do czego takie dane mogą być wykorzystane oraz wykazać, że osiągnięcie celu regulacji nie jest możliwe z wykorzystaniem innych środków – mniej ingerujących w autonomię informacyjną i prywatność mieszkańców obszaru poddanego rewitalizacji. Samo twierdzenie, że przepisy nie naruszą regulacji z zakresu ochrony danych osobowych nie może być bowiem uznane za dostateczną gwarancję zapewnienia ochrony autonomii informacyjnej obywateli.
W związku z powyższym Fundacja Panoptykon postuluje wprowadzenie do projektu:
- zamkniętego katalogu danych i organów, do których gmina będzie mogła po te dane występować;
- szczegółowego uzasadnienia, dlaczego dane konkretnego rodzaju są niezbędne do opracowania programu rewitalizacji.
Ponadto w uzasadnieniu do projektu ustawy konieczne jest wykazanie, że umożliwienie gminie wnioskowania o konkretny rodzaj danych jest celowe, konieczne i proporcjonalne, a więc wykazanie, że projektodawca rozważył inne środki osiągnięcia celu, któremu służy uzyskanie danych i okazały się one niewystarczające. Zdadniem Fundacji Panoptykon dopiero na tym etapie możliwa będzie pełna ocena proponowanej regulacji z punktu widzenia konstytucyjnych zasad ochrony autonomii informacyjnej i prywatności jednostki.
