W kwietniu rozpoczął się pierwszy cykl warsztatów w miastach, podczas których eksperci, wspólnie z pracownikami samorządów, stawiali diagnozę zagrożeń dla miast wynikających ze zmian klimatu. Dyskusje pokazały, że największym niebezpieczeństwem dla aglomeracji są podtopienia i powodzie. Mają one negatywny wpływ nie tylko na stan mienia mieszkańców, ale mogą także powodować dotkliwe straty gospodarcze, np. w postaci czasowych przerw w produkcji.
Celem oceny wrażliwości największych polskich miast na zmiany klimatu jest wskazanie działań adaptacyjnych, które będą adekwatne do potrzeb miast – podkreśla Paweł Sałek, wiceminister środowiska, pełnomocnik rządu ds. polityki klimatycznej. Przedsięwzięcie jest realizowane na zlecenie Ministerstwa Środowiska.
Upały to drugie z ważnych zagrożeń, które wpływają na funkcjonowanie miasta i gospodarki. W szczególności wrażliwe są sektory transportu i energetyki. W przypadku energetyki oddziaływanie upałów związane jest ze zwiększonym zapotrzebowaniem na energię elektryczną wykorzystywaną na potrzeby klimatyzacji. To także występujący deficyt wody, którą większość z elektrowni konwencjonalnych wykorzystuje na potrzeby chłodzenia urządzeń technologicznych. Połączenie tych dwóch czynników coraz częściej prowadzi do czasowych ograniczeń w dostawie prądu w najbardziej upalne dni.
Przegrzewanie się silników i innych urządzeń technicznych, deformacje torów w przypadku dróg szynowych, ale przede wszystkim pogarszający się komfort podróży pasażerów, pracy kierowców i pracowników obsługi to główne wpływy upałów na sektor transportu.
Opracowane analizy to lokalny dokument strategiczny. Staramy się określić, jak miasto jest wrażliwe na zjawiska ekstremalne związane ze zmianami klimatu – tłumaczy Krystian Szczepański, dyrektor Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego, lidera Konsorcjum realizującego projekt.
Ekstremalne temperatury, zarówno latem, jak i zimą oraz ich gwałtowne skoki, mają także negatywny wpływ na zdrowie ludzi. Dla osób starszych, uskarżających się na choroby układów krążenia i oddechowego oraz dla małych dzieci mogą stanowić nawet zagrożenia życia.
Miasta wybierają wrażliwe sektory
W ramach projektu Ministerstwa Środowiska eksperci starają się jak najlepiej poznać miasto, jego problemy, zdefiniować zagrożenia i ocenić wrażliwość poszczególnych sektorów na zmiany klimatu. Analizują dostępne dane, mapy, materiały oraz dokumenty strategiczne i planistyczne. Jednak to miasta mają decydujący głos w wyborze wrażliwych sektorów/obszarów, dla których - w kolejnych etapach - planowane będą działania adaptacyjne.
Liczymy na aktywny udział samorządów w opracowaniu skutecznych planów adaptacji, a także na udział społeczeństwa w późniejszym procesie wdrażania tych planów adaptacji do zmian klimatu – mówi wiceminister Paweł Sałek.
Dotychczas przeprowadzone warsztaty pokazują, że obszary wskazywane w miastach odnoszą się przede wszystkim do jakości życia i poziomu podstawowych usług komunalnych. W Częstochowie za sektory najbardziej wrażliwe na zmiany klimatu uznano zdrowie publiczne, gospodarkę wodną, transport i energetykę. W Legnicy miejsce energetyki na liście wrażliwych sektorów zajęły natomiast „tereny zabudowy mieszkaniowej o wysokiej intensywności”, gdzie obniżony jest komfort życia mieszkańców. Rzeszów wśród swoich priorytetów wymienił turystykę (rekreację). Wrocław zgłosił problemy związane z infrastrukturą i budownictwem mieszkaniowym. Zdrowie publiczne, gospodarka wodna, transport i tereny intensywnej zabudowy mieszkaniowej to również obszary najbardziej wrażliwe na zmiany klimatu wskazane w Krakowie oraz w Łodzi. W Słupsku, jako jeden z najbardziej wrażliwych elementów miasta, wymieniono z kolei różnorodność biologiczną. Wskazano, że niestabilność klimatu ma negatywny wpływ na ekosystemy w mieście. W Zabrzu, poważne zagrożenia zdiagnozowano w przypadku gospodarki wodnej, transportu, energetyki i terenów mieszkaniowych.
Diagnoza to pierwszy krok
Dla wszystkich miast bardzo ważna jest odpowiedź na pytanie, jak dostosować się do zmian klimatu. W kolejnych etapach realizacji projektu eksperci Konsorcjum wraz z przedstawicielami aglomeracji będą wspólnie poszukiwać rozwiązań, które zwiększą potencjał adaptacyjny miast oraz poprawią skuteczność reagowania na ekstremalne zjawiska pogodowe.
