Są więc strefy ziemi, powietrza, wody, drewna i stali. Symbolizują one żywioły i środowisko z którymi, każdego dnia, spotykają się górnicy. Przemierzając kolejne metry kompleksu możemy poznać historię przemysłu w Świętochłowicach. Warto wspiąć się lub wjechać windą na taras widokowy w wieży basztowej. Tam też znajduje się ekspozycja poświęcona tradycjom i wierzeniom na Śląsku.
Świętochłowickie strefy edukacyjne
Pierwsza z nich to woda. Tutaj betonowy basen o głębokości 10 cm można przekraczać „suchą nogą” po kamiennych płytach wystających ponad powierzchnię wody. Część tafli przykryła „scena na wodzie”.
Kolejna strefa - ziemia to labirynt, który tworzą ściany z gabionów (średnia wysokość 170cm) wypełnionych kamieniem bazaltowym i węglem kamiennym. Przemierzające go osoby zobaczą plansze przedstawiające historię kopalni i wież wyciągowych. Na początku ścieżki dydaktycznej stanął infokiosk (historia KWK Polska), jest też stała ekspozycja plenerowa. We wnętrzu kolejnej części – drewno znalazła się ścieżka wykonana z podkładów kolejowych lub stempli. Są też drewniana drabina i paleta służąca jako podest.
Stal to z kolei strefa, gdzie można można zagrać w mini golfa. Tor jest wykonany z różnej wielkości stalowych rur, fragmentów torów itp. elementów. Strefę urozmaica „siłownia pod chmurką”.
Ostatnia część to powietrze, znalazło się tutaj miejsce na plac zabaw z huśtawkami i ścianką wspinaczkową.
Historia KWK Polska
Kopalnia Węgla Kamiennego „Polska” powstała w 1873 roku. Przez pierwsze 50 lat nazywała się „Deutschland”, potem „Niemcy”. Nazwę „Polska” nosi od 1937 roku. Zabytkowe wieże wyciągowe dawnej kopalni zaliczają się do najstarszych
w kraju. Każda z nich reprezentuje inny typ konstrukcji i techniki wydobywczej.
Wieża wyciągowa szybu II to wieża dwuzastrzałowa (kozłowa) o konstrukcji stalowej, nitowanej. Powstała w latach 1889-1891 w Wilhelmshutte Waldenburg. Koła linowe zostały umieszczone na wysokości 19,18 m, a ich średnica wynosiła 4,1 m. Napędzały je maszyny parowe.
Wieża wyciągowa szybu I – wieża basztowa o stalowej konstrukcji wypełnionej cegłą, zbudowana w 1908 roku z elementów wyprodukowanych przez Wilhelmshutte Waldenburg. Jej sercem jest elektryczna maszyna wyciągowa z 1908 roku. Wieża ma 29,7 m wysokości.
Pierwotnie kopalnia węgla kamiennego „Deutschland” powstała w 1873 r., poprzez połączenie należących do księcia Guido von Donnersmarcka pól górniczych: „Bohlen” (nad. 1844), „Gefall” (1854), „Faustin” (1857), „Hexenkessel” (1872) . Do kopalni przyłączono też nadania górnicze: „Fausta”, „Ottilie”, „Falvabahnhof”, „Guttmansdorf”, „Heyduck”, „Kleinigkeit”, „Gutglück”, „Faustin II–VI”, „Kalina II”, „Hugo II”, „Bohlen I–II”. Dawało to pole górnicze o powierzchni ok. 5,5 km2.
W latach 1884–1887 zbudowano poziomy wydobywcze 180 m i 225 m, które eksploatowano za pomocą szybów „I–II”. Istniał jeszcze szyb „III”, który obsługiwał poziom 140 m, a w 1889 r. ukończono szyb „IV” o głębokości 116 m. Wybudowano również nową sortownię, płuczkę i kotłownię. W latach 1888–1898 zgłębiono szyby wentylacyjne „IV–VI”. Na początku XX w. rozpoczęto budowę nowego poziomu 450 m, a kopalnia otrzymała pierwsze na Górnym Śląsku wieże szybowe słupowe (szyby „I” i „III” - 1908), na szczycie których zamontowano elektryczne maszyny wyciągowe. Rozbudowano kotłownię i elektrownię kopalnianą, ukończono szyb wentylacyjny „VII” o głębokości 300 m. Głównym odbiorcą pozyskiwanego węgla była huta „Florian”. W 1937 r., na mocy postanowień konwencji genewskiej, zmieniono nazwę kopalni z „Niemcy” na „Polska”.
Od 1945 r. kopalnia była częścią Katowickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego. W 1954 r. ukończono budowę poziomu 510 m o wydajności 800 t węgla na dobę, a w szybie „VII” zainstalowano urządzenia podsadzkowe. Pozwoliło to na wybranie 50 mln ton węgla znajdującego się w filarach ochronnych. Zmodernizowano płuczkę, sortownię oraz unowocześniano szyby. W latach 50. i 60. XX w. wykonano też kilka mniejszych inwestycji. Zainstalowano elektryczną maszynę wyciągową, cztery wentylatory, pięć kotłów parowych, kompresor, wybudowano dwie łaźnie.
W przedziale zachodnim szybu „II”, do momentu likwidacji kopalni działała parowa maszyna wyciągowa z 1893 r. Przedział wschodni szybu „II” otrzymał natomiast elektryczną maszynę wyciągową. W latach 60. XX w. zasoby węgla zaczęły się wyczerpywać. Skłoniło to władze resortu górnictwa do połączenia w 1972 r. kopalni „Polska” z kopalnią „Prezydent” w Chorzowie (Ruch II). Od 1993 r. kopalnia była częścią „Rudzkiej Spółki Węglowej”. W ramach procesu restrukturyzacji 1 listopada 1995 r. została ona połączona z kopalnią „Nowy Wirek” w Rudzie Śląskiej w jeden zakład „Polska-Wirek”. W 1999 r. wstrzymano wydobycie węgla, a większość obiektów kopalni została zlikwidowana. Pozostały po niej pochodząca z 1908 r. wieża słupowa szybu „I” oraz powstała w 1891 r. kozłowa wieża szybu „II”.
