Dąbrowa Górnicza to ponadstuletnie miasto, które rozwijało się wraz z rozrastającym się przemysłem. Fabryki, kopalnie, huty w znacznym stopniu zdeterminowały jego urbanistyczny charakter. W samym centrum przez lata funkcjonowała fabryka obrabiarek DEFUM, po jej zamknięciu teren był praktycznie niedostępny dla mieszkańców. Wszystko to sprawiło, że przez lata Dąbrowa Górnicza nie miała wyraźnego centrum miasta z charakterystycznymi dla takich miejsc funkcjami.
Szansą na zmianę ma być rewitalizacja terenów położonych pomiędzy dworcem kolejowym, Pałacem Kultury Zagłębia i szkołą wyższą. Po zakończeniu prac teren ma się stać sercem nowego centrum. Władze Dąbrowy chcą stworzyć otwartą przestrzeń publiczną, tętniącą życiem, pełną zieleni, z deptakiem łączącym poszczególne części. Ogromną wartość mają budynki dawnej fabryki i dawne fabryczne hale, które zamienią swój dotychczasowy charakter na pomieszczenia wystawiennicze, miejsce dla gastronomii czy rekreacji.
Pierwsze kroki władze Dąbrowy Górniczej podjęły kilka lat temu. Zdecydowano, że nowe centrum powstanie na czterohektarowym terenie po DEFUM. Grunt udało się go przejąć od Skarbu Państwa pod koniec 2015 roku. Miasto zapłaciło niewiele, zaledwie 10 proc. wartości, czyli 800 tys. zł. Rozpoczęto tam realizację przedsięwzięcia pod nazwą Fabryka Pełna Życia. Zakłada ona zaadaptowanie poprzemysłowych hal na funkcje rekreacyjne i kulturalne, a także aranżację pobliskich przestrzeni. Od początku realizacji projektu władze Dąbrowy wciągnęły do współpracy mieszkańców. – Kiedy w 2017 r. rozpoczęliśmy proces szerokiej partycypacji społecznej związanej z projektem Fabryka Pełna Życia, wyobrażenia i oczekiwania dąbrowian były rozkręcone do granic możliwości. Pojawiały się w nich najlepsze wspomnienia, jakie utkwiły im w pamięci z podróży, wszelkie atrakcje, jakie widzieli w różnych krajach nie tylko na żywo, ale także w telewizji i internecie – wspomina Wojciech Czyżewski, przewodniczący zespołu ds. Fabryki Pełnej Życia.
W miarę konsultacji, spotkań, warsztatów okazało się, że oczekiwania dąbrowian są precyzyjne. Mieszkańcy chcieli przede wszystkim miasta przyjaznego, bezpiecznego, zielonego i dobrze zorganizowanego. Takiego, w którym będą się dobrze czuć i z którego będą dumni. Z kolejnych badań jasno wynikało, że ludzie oczekują inwestycji poprawiających jakość życia. Wspominali o budowie centrów przesiadkowych w centrum i w Gołonogu oraz nowego układu komunikacyjnego w sąsiedztwie dworców, w tym budowy tuneli pod torami, likwidacji kładek i przejść podziemnych w śródmieściu.
Zwycięzca wybrany jednogłośnie
Po przeprowadzeniu analiz, warsztatów i konsultacji władze Dąbrowy Górniczej wraz z katowickim oddziałem SARP ogłosiły konkurs na koncepcję urbanistyczno-architektoniczną dla całego założenia, ze szczególnym uwzględnieniem terenu Fabryki Pełnej Życia. Wyniki poznaliśmy kilka tygodni temu. Wygrała koszalińsko-szczecińska pracownia Analog. – Uwielbiamy leczyć takie miejsca – mówił wówczas Piotr Śmierzewski, szef zwycięskiego zespołu. Zwycięzca otrzymał nagrodę w wysokości 22 tys. zł i zlecenie na dalsze prace przygotowawcze.
Sam konkurs cieszył się rekordowym zainteresowaniem. – Zgłosiło się 101 zespołów architektonicznych, z których do konkursu zakwalifikowaliśmy 96. To bardzo duża liczba, jak na polskie warunki – podkreślał prof. Henryk Zubel, przewodniczący sądu konkursowego. Głosowanie było tajne, ale zwycięzcę wybrano jednogłośnie. W uzasadnieniu podkreślono, że nagroda została przyznana „za wysoki poziom warsztatu urbanistycznego, uwidocznionego w przedstawionych rozwiązaniach”.
Koszalińscy architekci zaproponowali stworzenie sekwencji czterech miejskich placów, z których jeden stanie się niejako rynkiem. Przy czym na szczególne uznanie zasługuje decyzja projektowa w obszarze Fabryki Pełnej Życia – ulokowanie placu miejskiego we wnętrzu dawnej fabryki DEFUM, a nie obok niej. Powstanie on dzięki wyburzeniu najmniej wartościowych obiektów z zespołu DEFUM: dwóch hal i biurowca. Koncepcja zakłada w pierwszym etapie budowy nowego centrum oddanie do użytku 16 budynków. Będą to obiekty przeznaczone na biura, mieszkania, lokale gastronomiczne i biurowe. Powstanie także browar z restauracją, sala seminaryjna i hala główna (gdzie zlokalizowane będą lokale gastronomiczne i handlowe, wyspy z handlem i usługami – kiermasze, „zielony targ”). W centralnej części architekci przewidzieli „zieloną ulicę” oraz budynek administracyjny z infopunktem na parterze i przestrzenią prezentacyjną. Obok stworzona zostanie przestrzeń na warsztaty artystyczne, plastyczne, muzyczne, miejsce zabaw dla dzieci, sale wystawowe. Nie zabraknie wielofunkcyjnej hali z galerią widokową. Ostateczny projekt ma być gotowy do końca grudnia 2019 r.
Więcej o Fabryce Pełnej Życia w rozmowie z Marcinem Bazylakiem, prezydentem Dąbrowy Górniczej >>>
