Muzeum powstaje w sąsiedztwie dworca autobusowego, w jednym z dawnych obiektów fortecznych, tzw. Koszarach Bramy Chełmińskiej. Przez wiele lat budynek fortu B66 był magazynem, potem zamknięty niszczał. Pomysł zagospodarowania go na cele kulturalne i wykorzystania na ten cel funduszy unijnych pojawił się w 2013 r. Rozważano utworzenie tam inkubatora kulturalnego dla toruńskich organizacji. Ostatecznie w 2016 r. Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego dało zielone światło dla adaptacji zabytkowego obiektu na Muzeum Twierdzy Toruń. W mieście zachowało się bowiem około 200 różnej wielkości dzieł fortecznych, przede wszystkim z XIX i początków XX w. Placówka będzie zatem ciekawym uzupełnieniem oferty turystycznej Torunia.
Prace remontowo-budowlane, prowadzone pod nadzorem Miejskiego Konserwatora Zabytków, ruszyły wiosną 2018 r. Obejmują przeprowadzenie remontu konserwatorskiego budynku Koszar Bramy Chełmińskiej z otoczeniem, zakup trwałego wyposażenia, montaż ekspozycji i zabezpieczenie obiektu przed zniszczeniem. Projekt przewiduje przywrócenie historycznego wyglądu budynku z odtworzeniem pierwotnej infrastruktury fortecznej, adaptację terenów przylegających do fortu dla potrzeb historycznych grup rekonstrukcyjnych i ekspozycji sprzętu wojskowego, oświetlenie, ogrodzenie, montaż monitoringu i udogodnień dla osób niepełnosprawnych.
Za przygotowanie wystawy i koncepcję działania placówki odpowiada Muzeum Okręgowe w Toruniu, dla którego Muzeum Twierdzy Toruń będzie nowym oddziałem. Ramowy scenariusz ekspozycji przygotował Marcin Wichrowski, współautor „Atlasu Twierdzy Toruń”, przez wiele lat związany z Muzeum Twierdzy Kostrzyń.
Muzeum Twierdzy Toruń prezentować będzie dzieje jednej z najlepiej zachowanych warowni w Europie, rozwój toruńskich fortyfikacji od średniowiecza do połowy XX w., oraz historię garnizonu stacjonującego tu w okresie dwudziestolecia międzywojennego.
- Założeniem jest, by wszystkie te zagadnienia były przedstawione w sposób ciekawy, a jednocześnie prosty w odbiorze, z wykorzystaniem nowoczesnych technik multimedialnych – mówi Hubert Smolarek z Muzeum Okręgowego w Toruniu. - W Muzeum Twierdzy Toruń obejrzymy między innymi wszystkie rodzaje dzieł fortecznych i ich budowniczych, poznamy poszczególne elementy wyposażenia fortów i ich funkcje, uzbrojenie i umundurowanie żołnierzy z poszczególnych okresów historycznych oraz życie codzienne toruńskiego garnizonu.
Konkurs na koncepcję plastyczną i multimedialną ekspozycji wygrało krakowskie konsorcjum firm New Amsterdam i NoLabel z Krakowa, które dla Torunia przygotowywało już wystawy w Muzeum Toruńskiego Piernika i Domu Kopernika.
Muzeum Twierdzy Toruń będzie siódmym oddziałem Muzeum Okręgowego w Toruniu. Ma być gotowe w czerwcu 2020 r. Adaptacja jest realizowana z udziałem funduszy europejskich z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020. Koszt inwestycji to ponad 22 mln zł, a kwota dofinansowania unijnego to blisko 14,4 mln zł.
Źródło: UM Torunia
