Do Sądu Najwyższego wpłynęło pytanie prawne dotyczące uprawnienia gmin do wypowiadania umów najmu lokalu mieszkalnego i dochodzenia roszczeń z tytułu bezumownego korzystania z tego lokalu, jako podmiotu prowadzącego cudze sprawy bez zlecenia.
Sprawa dotyczyła mieszkania, które przypadło następcom prawnym właścicielki. Nie zarządzają oni jednak nieruchomością, w związku z czym w rolę tę weszła gmina. Osoby wynajmujące przedmiotowe mieszkanie nie opłacają czynszu regularnie. Dlatego gmina wypowiedziała umowę najmu oraz zażądała zapłaty odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu.
Sąd rejonowy rozpatrujący sprawę w pierwszej instancji stwierdził brak legitymacji czynnej gminy do wniesienia powództwa. Sąd okręgowy rozpatrując sprawę w drugiej instancji, skierował wspomniane wyżej pytanie prawne do Sądu Najwyższego w celu rozwiania wątpliwości. W tym miejscu wskazać należy, że dotychczas Sąd Najwyższy wydawał rozbieżne wyroki. W jednym z nich uznano, że gmina jest uprawniona do działania na rzecz właściciela, który z pewnością dążyłby do ochrony swoich interesów majątkowych oraz lokalu. W drugim wskazano, że prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia nie gwarantuje posiadania jakiegokolwiek tytułu prawnego.
Sąd Najwyższy uchylił wyrok sądu drugiej instancji i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Wskazano, że gmina powinna rozważyć art. 18 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. DzU z 2016 r. poz. 1610 z późn. zm.), zgodnie z którym osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. Gmina w takiej sytuacji powinna jednak zapewnić lokal zastępczy.
Postanowienie Sądu Najwyższego z 25 kwietnia 2018 r., sygn. akt III CZP 62/17
