Krośnieński Holding Komunalny to spółka samorządowa realizująca zadania własne miasta. W jego strukturach skupiona została działalność z zakresu komunikacji miejskiej, wywozu i zagospodarowania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków oraz produkcji i dystrybucji energii cieplnej.
– Elektrociepłownia jest największym źródłem ciepła dla Krosna. Energia w niej produkowana dystrybuowana jest do ok. 20 tys. krośnian, większości budynków wielorodzinnych w mieście, a także do obiektów handlowo-usługowych, placówek kulturalnych i oświatowych – mówi Janusz Fic, prezes Krośnieńskiego Holdingu Komunalnego.
Od węgla po biomasę
Ciepłownia powstała w 1980 r. i w ostatnich 40 latach przeszła wielką transformację. Początkowo była to lokalna kotłownia, pracująca w oparciu o cztery kotły węglowe typu WR-10 i WR-4,8. Paliwem do produkcji energii był w niej wyłącznie miał węglowy, z którego jeszcze w 2012 r. wytworzono 274 289 GJ. Władze Krosna i zarząd Krośnieńskiego Holdingu Komunalnego postanowiły jednak pójść w kierunku ekologii i częściowej zamiany miału węglowego na paliwo z biomasy. Udało się to dzięki projektom i wsparciu finansowemu z Unii Europejskiej.
W 2013 r. pracę kotłowni zrewolucjonizował kocioł opalany biomasą i współpracujący z turbogeneratorem ORC o mocy cieplnej 5,4 MW oraz mocy elektrycznej 1,4 MWh. Inwestycja spowodowała, że krośnieńska instalacja zyskała status elektrociepłowni i stała się bardziej efektywna oraz przyjazna dla otoczenia.
– Do 2013 r. praca naszej kotłowni bazowała w 100 proc. na miale węglowym. Po uruchomieniu kogeneracyjnego kotła biomasowego roczne zużycie miału spadło ponaddwukrotnie, z ok. 15 do ok. 7 tys. ton rocznie. W 2014 r. z biomasy udało się już wytworzyć ok. 60 proc. energii cieplnej produkowanej w naszej elektrociepłowni – wyjaśnia prezes Krośnieńskiego Holdingu Komunalnego.
Proporcje w zużyciu miału węglowego i biomasy zmieniły się jeszcze bardziej na korzyść paliwa ekologicznego na przełomie 2020 i 2021 roku, kiedy pracę wspomógł drugi kocioł biomasowy o mocy 7 MW. W 2022 roku produkowana w instalacji energia cieplna w 86 proc. pochodziła z biomasy, czyli z ekologicznego paliwa odnawialnego, a w ok. 14 proc. z miału węglowego, który był paliwem szczytowym, wykorzystywanym w okresie bardzo niskich temperatur.
– Strategia zastępowania miału węglowego biomasą, czyli paliwem odnawialnym, spowodowała, że cała instalacja stała się obiektem bardziej przyjaznym środowisku. Poprzez te działania znacznie obniżono emisje, w tym również emisję dwutlenku węgla, z tego obiektu. Poza tym, inwestycje zrealizowane w elektrociepłowni zapewniły jej status efektywnego systemu ciepłowniczego, co jest potwierdzeniem, że obrany kierunek zmian i działań w zakresie modernizacji instalacji oraz całego systemu był dobry i perspektywiczny – tłumaczy Janusz Fic.
Od kogeneracji do RDF-u
Kolejnym etapem przeobrażeń paliwowych krośnieńskiej instalacji jest rozpoczęta w 2022 r. budowa bloku energetycznego opalanego paliwem wytworzonym na bazie pozostałości z sortowania odpadów. Energia cieplna powstająca w bloku, produkowana w kogeneracji, czyli w skojarzeniu z energią elektryczną, według planów spółki ma wynosić ok. 146 tys. GJ i stanowić ok. 54 proc. całej produkowanej przez elektrociepłownię energii cieplnej. W konsekwencji, po wybudowaniu bloku energetycznego, poziom energii cieplnej wytwarzanej przez krośnieńską elektrociepłownię z miału węglowego będzie minimalny, ponieważ będzie stanowił 0,5 proc. i wynosił tylko ok. 1,2 tys. GJ.
– Argumentem determinującym realizację tej inwestycji jest fakt, że w skład Krośnieńskiego Holdingu Komunalnego wchodzi Regionalne Centrum Odzysku Odpadów, które przetwarza odpady z obszaru 28 gmin, zamieszkanych przez 350 tys. osób. Wykorzystanie potencjału elektrociepłowni i instalacji przetwarzania odpadów oraz synergii między tymi jednostkami jest naturalną konsekwencją podejmowanych decyzji i realizowanych działań – wskazuje prezes KHK.
Od 2024 r. fundamentem całego systemu ciepłowniczego Krosna będzie energia wytworzona w bloku energetycznym opalanym pozostałościami z sortowania odpadów komunalnych oraz w dwóch instalacjach biomasowych. Miał węglowy będzie jedynie paliwem rezerwowym.
Rozbudowa sieci
Ważnym elementem transformacji energetycznej krośnieńskiej elektrociepłowni jest również rozbudowa sieci ciepłowniczej w całym mieście i jej kompleksowa modernizacja. Wymiana przestarzałej sieci na nowoczesną, preizolowaną oraz jej rozbudowa pozwalają spółce na zwiększenie efektywności energetycznej w zakresie przesyłu i dystrybucji energii, a także ograniczenie awaryjności sieci i ograniczenie strat ciepła. Aktualnie, długość sieci obsługiwanej i zarządzanej przez elektrociepłownię wynosi ok. 36 km, w tym 81 proc., czyli ponad 29 km, to sieć preizolowana.
System ciepłowniczy Krosna jest efektem strategii obranej przez władze miasta i Holdingu. W latach 2003–2022 spółka zrealizowała 12 projektów inwestycyjnych związanych z działalnością i funkcjonowaniem elektrociepłowni o wartości ok. 64 mln zł, na które udało się pozyskać łącznie ok. 25 mln zł dotacji i ok. 16 mln zł pożyczek ze środków Unii Europejskiej i Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Największą inwestycją ciepłowniczą Krosna, która jest w trakcie realizacji i będzie zakończona w 2024 r., jest budowa bloku energetycznego, produkującego w skojarzeniu energię cieplną (moc 6,4 MW) i elektryczną (moc 1,6 MWh). Wartość całego projektu to ok. 140 mln zł (brutto), z czego 50 mln zł to dotacja, a ok. 60 mln zł to preferencyjna pożyczka z NFOŚiGW.
Klaster energii
W związku z tym, że po wybudowaniu bloku energetycznego nastąpi skokowy przyrost ilości produkowanej w spółce energii cieplnej i elektrycznej, z inicjatywy Krośnieńskiego Holdingu Komunalnego powstał Krośnieński Klaster Energii, który spółka tworzy z miastem oraz Państwową Akademią Nauk Stosowanych w Krośnie. Głównym celem inicjatywy jest zwiększenie produkcji energii elektrycznej oraz jej zagospodarowania na potrzeby lokalnej społeczności.
– Planujemy, aby energia wyprodukowana w tej instalacji była zagospodarowana lokalnie, w ramach Krośnieńskiego Klastra Energii, a docelowo wykorzystana na potrzeby naszej spółki, miasta i krośnieńskiej uczelni. Aktualnie Krośnieński Holding Komunalny posiada szesnaście instalacji prądotwórczych, a w planach jest wybudowanie kolejnych instalacji. Podobne plany w zakresie rozbudowy własnych źródeł energii elektrycznej ma miasto Krosno i krośnieńska uczelnia. Cały czas stawiamy na efektywność oraz dążymy do samowystarczalności energetycznej – podkreśla Janusz Fic.
